„Blekvoter“ je žario i palio

Ova plaćenička armija je u vreme DŽordža Buša preuzela monopol na ratovanje na Bliskom istoku. NJeni dobro plaćeni pripadnici su bili učesnici nekoliko skandala i velikih afera u Iraku, a najveći profesionalni blam ove izuzetno dobro obučene i opremljene, ali bahate vojne organizacije bio je kada su 2007, u nekontrolisanoj pucnjavi, ubili 17 iračkih civila, posle čega je razjarena masa linčovala četvoricu „blekvotersa“, a potom ih spalila i obesila njihova ugljenisana tela. To „Blekvoter“ nije omelo da razvije mrežu od tridesetak ogranaka koji pod raznim imenima dobijaju poslove od američke vlade. Novinar DŽeremi Skejhil u knjizi Blekvoter: uspon i pad najveće svetske plaćeničke armije navodi da ta kompanija ima bazu na oko 3.000 hektara u Mojoku (SAD) u kojoj se godišnje obuči oko 35.000 ljudi. Od naoružanja ima, čak, i tenkove, borbene helikoptere i avione, i, shodno tome, svoj poseban aerodrom. Iako su iračke vlasti godinama pokušavale da ograniče delovanje stranih „privatnih vojnika“ u svojoj zemlji, tek su 2009. godine uspele da usvoje delimičnu zabranu delovanja „Blekvotera“ u Iraku. Međutim, većina „Blekvoterovih“ agenata i specijalaca i dalje vršlja Irakom jer privatne vojske ne potpadaju pod jurisdikciju iračkih sudova, a zvanična Amerika i dalje pere ruke od privatnih vojski koje za vladu rade najprljavije poslove. Pored Stejt departmenta, uslugama „Blekvotera“ služile su se i neke evropske vlade, ali i multinacionalne kompanije, poput „Volta Diznija“, „Rojal Karibijan kruza“, Dojče bank i britanskog „Barklejsa“. Ali, nije „Blekvoter“ jedina privatna vojska na mapi ratnih konflikata u svetu. Tu je i „Dinkorp“ koji se pojavljivao i u poslovima oko kargo-centra na beogradskom aerodromu „Nikola Tesla“. Inače, „Dinkorp“ je bio angažovan i u Bosni i Hercegovini, a upleten je i u trgovinu belim robljem, oružjem i falsifikovanim pasošima. DŽozef Stiglic u knjizi Rat od tri triliona dolara navodi da privatni vojnici „Blekvotera“ i „Dinkorpa“ zarađuju oko 1.200 dolara dnevno, dok primera radi, američki oficir srednjeg ranga zarađuje mnogo manje; između 140 do 190 dolara dnevno. Zbog toga na ratištima gde se susreću ove privatne i državne vojske često ima velike surevnjivosti pa, čak, i otvorenih sukoba koji se ne završe samo „običnim“ vojničkim tučama. U Iraku je bila aktivna i britanska privatna vojska „AEGIS Defence Services“, a radila je i u Avganistanu, Bahreinu, Keniji, Nepalu… Agenti privatnih kompanija SASI i „Titan Korp“ „proslavili“ su svoje firme nakon što je obelodanjeno mučenje zarobljenih Iračana u američkom vojnom zatvoru „Abu Graib“ tokom 2003. i 2004. godine. Hoze Luis Gomez del Prado, predsedavajući radne grupe UN o upotrebi plaćenika, kaže da su „savremene privatne vojne i bezbednosne kompanije posebno brojne u Americi“ i da su one „reinkarnacija plaćeničkih jedinica prošlih vremena“. On dodaje: “Plaćenici ranijih vekova štitili su kraljeve i pape. Danas imate istu stvar; štite američke generale u Iraku i Avganistanu“. „Blekvoter“ je, inače, učestvovao u najznačajnijim akcijama CIA, uključujući i otmice i atentate na značajne stvarne i navodne teroriste u Pakistanu, Iraku i Avganistanu. SAD NE PRIHVATAJU ŽENEVSKU KONVENCIJU Dodatni protokol Ženevske konvencije iz 1977. godine koji se odnosi na zaštitu žrtava međunarodnih oružanih sukoba, daje najšire prihvaćenu definiciju plaćenika, mada je neke države, među njima i SAD, ne prihvataju. Član 47 nosi naslov „Plaćenici“ i glasi: 1. Plaćenik nema prava da dobije status borca ili ratnog zarobljenika. 2. Plaćenik je bilo koja osoba koja je: a) posebno regrutovana u zemlji ili inostranstvu da bi se borila u oružanom sukobu, b) direktno učestvuje u neprijateljstvima, c) suštinski je motivisana da učestvuje u neprijateljstvima sa željom za ličnom dobiti i kojoj je zaraćena strana obećala ili joj je u ime zaraćene strane obećana materijalna dobit koja značajno nadmašuje onu koja je obećana ili plaćena borcima sličnog ranga i funkcija u oružanim snagama zaraćene strane, d) nije ni državljanin zaraćene strane niti stanovnik teritorije koju kontroliše zaraćena strana, e) nije pripadnik oružanih snaga zaraćene strane; i f) nije poslata od strane države koja nije zaraćena strana na zvaničnu dužnost kao pripadnik njenih oružanih snaga. Da bi neko bio proglašen plaćenikom, moraju biti ispunjeni svi ovi kriterijumi. Prema Ženevskoj konvenciji, svaki zarobljeni vojnik mora biti tretiran kao zakoniti borac i, shodno tome, zaštićen je statusom ratnog zarobljenika dok ne bude izveden pred odgovarajući vojni sud. Takav sud, koristeći kriterijume Protokola, može ustanoviti da je vojnik – plaćenik. Tada vojnik postaje nezakoniti borac i može biti tretiran kao običan kriminalac. Generalna skupština UN je, decembra 1989. godine, donela Međunarodnu konvenciju protiv regrutovanja, upotrebe, finansiranja i treniranja plaćenika. Ta konvencija stupila je na snagu 20. oktobra 2001. godine i obično se zove Konvencija UN o plaćenicima i ne razlikuju se mnogo u definisanju plaćenika od Dodatnog protokola Ženevske konvencije iz 1977. godine. Konvencijom UN iz 1989. godine se, međutim, detaljnije opisuje kojim se to „poslovima“ plaćenik bavi. A to su, pre svega, „zbacivanje vlade ili podrivanje ustavnog poretka države“ ili „teritorijalnog integriteta države“. Prema mišljenju Toda Milijarda, bivšeg američkog vojnog advokata, i Protokol Ženevske konvencije iz 1977. godine i Konvencija UN iz 1989. godine „služe prikrivanju aktivnosti plaćenika u postkolonijalnoj Africi“ i „ ne regulišu problem privatnih armija kojima se služe neke suverene države“.