NAZIV IZLOŽBE: Crtež totaliteta
AUTOR: Slobodan Kovačević Bobiš
GALERIJA: NUBS

      Đorđe Kadijević
      
       Priređena u renomiranoj, ali malo zaturenoj galeriji NUBS, izložba crteža Slobodana Kovačevića Bobiša izložena je opasnosti koja u nas preti svakom izuzetnom umetničkom događaju - može da bez razloga prođe nedovoljno zapaženo. I ako među ne baš brojnim njenim posetiocima nema onog kome neće zastati dah pred Kovačevićevim ničem sličnim crtežima za koje, rečeno bez imalo preterivanja, nije moguće poverovati da ih je načinila ljudska ruka. Reakcija površnog posmatrača svodi se upravo na tu dilemu: da li se Kovačević služi nekim tehničkim sredstvom da bi postigao neverovatnu preciznost u izvođenju još neverovatnije količine detalja?
       Pravi doživljaj javlja se tek onda kada se otkloni ta dilema, kad se vidi da nikakva kompjuterska animacija ne bi mogla da proizvede likove toliko složene strukture. Tada se za posmatrača u prvi plan postavlja bitni aspekt o p š t e nj a na koji je ukazivao Bataj. Kako razumeti sopstvenu reakciju na Kovačevićeve crteže? Pitanje je ozbiljno postavljeno, jer tu se ne radi o običnoj komunikaciji, o "saopštavanju informacija". Opštenje je za Kovačevića zapravo svojevrstan sakralni čin, drugačije rečeno, čin žrtve. I to dvostruke.
       Sam Kovačević, u opštenju sa drugim, simbolično negira sebe radi dela, žrtvuje svoju osobenost u naglašenoj anonimnosti izraza. Istovremeno, taj drugi, pred njegovim delom, i sam dospeva u stanje samonegacije. Tako dolazi do prevage opštenja nad bićima koja opšte. Dakle, umetnik i drugi čovek, onaj sa kojim on opšti, uzajamno se "nište", da bi u njihovom opštenju zaživelo delo. Kao da umetnik opšti zato da bi "nestao" u delu. Isto čini i čovek koji prima delo: on sebe ne oseća kao izdvojeno biće. Time je rečena suština stvari. Ono što se u opštenju sa Kovačevićevim crtežima ukida, to je taj osećaj podvojenosti umetnika i čoveka, stvaranja i stvorenog. Tu smo lišeni one samodovoljnosti kojom je, inače, opsednuta svest umetničkih modernista, oslobođeni smo teskobe ja-nagona, i osećamo, kao retko gde drugde, onu suverenost kojom nadilazimo sebe, dosežemo viši nivo identifikacije.
       U anonimnosti svoga likovnog jezika, Kovačević, baš kao i posmatrač njegovih crteža, prevazilazi svoje malo "ja" u činu "žrtve", budući da svoju svest, prividno, pretvara u stvar... Reč je o prividu, jer to pretvaranje je samo deo opštenja, pojava u opštenju. To je utisak, a ne fakat. Čoveku i umetniku se jednako čini da "nestaju" u predmetu objektivacije sadržaja stvaralačke svesti. To je bitni momenat promene, suštastven za umetnost opštenja. Kod Kovačevića, ta promena nije ni potpuna ni trajna. Ona se prosto "događa" i ostaje u događaju, inače, ne bi bilo opštenja. Njegov smisao nije u bukvalnom negiranju identiteta individualne svesti, već u težnji da se ta svest oslobodi osećanja izdvojenosti.