Kad ciganska duša zaigra

Ovo proleće u Beogradu pamtiće se po gostovanju Nacionalnog baleta Španije, sa dva baleta Seviljska svita (koreograf Antonio Naharo ) i Grito (koreograf Antonio Kanales). Pedeset vrhunskih igrača na sceni, osvojili su eksplozijom snažnog duha prave igre, u epicentru živog orkestra izražajne nadogradnje folk muzičkog pripovedanja, otpevanu govorom flamenko solo pevačice. Sugestivnim i funkcionalnim dramaturškim slikovitim izrazom, pretopio se u veličanstvenu dramu/balet, avenije lepote fantazmagorične slike Španije.

Seviljska svita, klasika kombinovana sa avangardnim trendovima, otkriva sopstvenu opsednutost filozofijom flamenka. Prvobitno se pojavila u Andaluziji, gde su Cigani, koji sebe u Španiji nazivaju flamensos, postavili prema svom temperamentu i shvatanjima svoje egzistencije, prikazujući je po tavernama, ili na ulici, igrajući i svirajući. Prenosom na umetničku scenu Seviljska svita, tanane umetničke veštine i žanra, uz upotrebu kastanjeta, pucketanja prstima, pljeskanja i bučnog ritma takonea (španski step potpeticama), unosi veliku slobodu u potenciranom interpretiranju osećanja proživljavanja teškog i burnog, ali romantičnog života flamenka. Po malo kiča, igre, paradoksa, linearnog jednosmernog odnosa sa publikom.

Grito, pravi balet u formi kulturnog istorijskog divertismana igre, izborom od vatrenog, raskalašnog entuzijazma, do melanholične i nostalgične, čak često i igre pune sete, sve u odrazu ciganske duše, priča iz jednog simbola-slike, projektovane na platnu... Pod toplinom mediteranskog sunca, temperamentna solo plesačica, erotski razbuktalog tela kao jezičke figure, igra iz kičme, njiše kukovima i tako izvija telo unazad kao da umire od ljubavi za nama... Gordi toreador, u pozivu na preispitivanja krajnosti slatkoća tradicionalnih korida, podriva strasti ubistva žrtvenog bika (žena), grleći sopstvenu smrt, duboko human i ranjiv... U strogoj sakralnoj procesiji crni igrači sa lepezama, puni emotivnih iznijansiranih elegantnih koraka, zavode snažnom ekspresijom, neugašenog osećanja umetnost, sopstveni jezika i identitet. A iz završne arabeske igračica u belom, visoko nošena kao Madona na rukama crnih igrača, snažnog apostrofa, ritma, intonacija precizne igre, kao da kaže: Ustaj! Napravi nam boginju od ljubavi i igre, pa neka ona pred nama ide i izvede nas u zemlju stvorenu od ostvarenih vizija, zaigranih duša flamenka!
I još uvek, posle šoka od civilizacijske svite Španskog nacionalnog baleta, usuđujemo se da mu se poklonimo, u komešanju ideja, pokreta, promenljive senzacije zaveštane lepote igre.