Krivokapić drži ključ

Crnogorski premijer i šef vladajuće Demokratske partije socijalista (DPS) Milo Đukanović suočava se sa još jednom odsudnom bitkom za opstanak na vlasti, s tim što je ova teža od dosadašnjih jer mu leđa okreće 16-godišnji koalicioni partner, Socijaldemokratska partija (SDP) Ranka Krivokapića.

Na lokalnim izborima u nedjelju, 25. maja, biraće se vlast u 12 od 23 opštine, a sve oči su uprte u Podgoricu gdje se, po anketama, vodi bitka za svaki glas. DPS, koji je u svojoj koaliciji okupio male Bošnjačku stranku i Liberalnu partiju, ide na sve ili ništa - ako u Podgorici, gdje se nalazi trećina biračkog tijela Crne Gore, ne osvoji apsolutnu vlast, onda će se Đukanovićeva pozicija ozbiljno zaljuljati. A ako njegov DPS u glavnom gradu Crne Gore pređe u opoziciju, na jesen su izgledni vanredni parlamentarni izbori na kojima bi Đukanović bio ranjiviji nego ikada u svojoj 23-godišnjoj vladavini.

Uz tradicionalne protivnike, Demokratski front (DF) na čelu sa bivšim crnogorskim šefom diplomatije Miodragom Lekićem i Socijalističku narodnu partiju (SNP) Srđana Milića, Đukanović se ovog puta suočava sa neočekivanim protivnikom - SDP, koji se u Podgorici udružio sa prije dvije godine osnovanom Pozitivnom Crnom Gorom (PCG) Darka Pajovića. SDP i PCG, koji su sebe nazvali državotvornim blokom, kako kampanja ulazi u završnicu, šalju sve otrovnije strelice prema Đukanoviću, čime Krivokapićev SDP najavljuje da bi i njegova vlast na državnom nivou sa DPS mogla biti uskoro prošlost.

Krivokapić, koji od 1997. podržava Đukanovića, kada je ovaj ušao u obračun sa Slobodanom Miloševićem i Momirom Bulatovićem, i obezbjeđuje mu premoć, od prošle godine se sve više distancira od moćnog saveznika. Prvo stidljivo, a sada nedvosmisleno optužujući DPS da je na sve spreman samo da ostane na vlasti koja njenim čelnicima služi za lično bogaćenje.
Domovina je opet u opasnosti, DPS želi da Crnu Goru vrati u prošlost i stanje bezakonja. Taman smo mislili da smo ih doveli na pravu stranu istorije, da su spremni da krenemo naprijed, da smo svi jednaki pred zakonom. Nažalost, nije tako. Vuk dlaku mijenja, ali ćud nikad, bile su riječi Krivokapića na jednoj od promocija.

Ovakvi istupi SDP, koji je od početka 90-ih zagovarao obnovu nezavisnosti Crne Gore i od 1997, nakon što je DPS prestao da propagira zajedničku državu sa Srbijom, bio ključni saveznik Đukanovića, glavni su problem premijera čija se kampanja svodi na to da se na ovim izborima opet odlučuje o državi i da je DPS jedini garant opstanka nezavisne Crne Gore. Pošto se ekonomska kriza osjeća na svakom koraku, Đukanovićev ključni adut za ove izbore, iako su lokalni, jeste da će Crna Gora biti urušena ako na vlast dođu prosrpski DF i SNP. On pokušava da ubijedi procrnogorske birače da ih je i SDP iznevjerio i da će poslužiti da dođe na vlast opozicija koja nije lojalna državi i njenom strateškom cilju - ulasku u NATO. Ipak, ako i jedna izvorna suverenistička stranka kao što je SDP osporava takve poruke, onda je veliko pitanje da li će Đukanović ponovo poentirati istom kartom.

DPS se vraća u devedesete, trguje zastavom i himnom, zbog finansijsko-ekonomskih interesa pojedinica. Iz DF i SNP su mu odgovorili evropski na ponudu iz 90-ih, poručio je Krivokapić, aludirajući na skorašnji poziv Đukanovića srpskim partijama da uđu u Vladu i tako se bore za interese Srba. Istovremeno su takav poziv Srbima u Crnoj Gori uputili Tomislav Nikolić i Aleksandar Vučić, koji sa Đukanovićem imaju bliske odnose. Iz SNP, nekadašnje ključne Miloševićeve saveznice tokom sukoba sa Đukanovićem, te DF, čija su okosnica Nova srpska demokratija (NSD) Andrije Mandića i Pokret za promjene (PzP) Nebojše Medojevića, odgovorili su da oni prije svega žele promjenu vlasti i odlučnu borbu protiv kriminala i korupcije.

Ka i na državnom nivou, u Podgorici ankete pokazuju da je DF najjača opoziciona grupacija, što se smatra zaslugom Lekića koji je, kao intelektualac koji je bio od početka zagovornik crnogorske nezavisnosti, privukao istaknute pojedince u tu šaroliku koaliciju. Bez Lekića je bilo nemoguće očekivati da bi oni bili u društvu sa Mandićevim NSD, iako ta partija više retorički ne baštini srpski nacionalizam. Tako DF podržava i Žarko Rakčević, nekadašnji lider SDP-a i jedan od vođa suverenističkog pokreta tokom 90-ih, zajedno sa svojim Forumom 2010 u kojem su istaknute javne ličnosti poput književnika Balše Brkovića ili bivšeg guvernera Centralne banke LJubiše Krgovića. Sam Lekić je kandidat za gradonačelnika Podgorice, dok je SNP, koji i dalje prolazi transformaciju od nekadašnje tvrde prosrpske ka građanskoj stranci, kandidovao mladog i energičnog Aleksu Bečića. U ime DPS na crtu im izlazi ministar prosvjete Slavoljub Migo Stijepović, prepoznat kao lojalni partijski vojnik sa dobrim organizatorskim, ali skromnim retoričkim sposobnostima.
Kako se očekuje da DF i SNP ipak neće sami nadjačati DPS, ključno pitanje je koga će podržati koalicija Krivokapićev SDP i PCG, čiji je naziv Evropsko lice Podgorice.

DPS Podgoricom vlada u kontinuitetu od uvođenja višepartizma u Crnoj Gori uz brojne kontroverze, korupcionaške afere, zloupotrebe, što im drastično smanjuje koalicioni kapacitet i navodi na zaključak da je vjerovatnija koalicija SDP i Pozitivne sa DF i SNP. Za mladu partiju poput PCG, koja već prolazi kroz veliki broj izazova od svog formiranja, vjerujem da bi bilo dugoročno suicidalno da uđe u vlast sa DPS u Podgorici. Takođe, SDP dio svog novog potencijala gradi upravo na oponiranju DPS-u, što bi se anuliralo koalicijom u Podgorici, smatra politikološkinja Daliborka Uljarević.

Jedna od mogućnosti je da koalicija SDP-PCG zatraži podršku njenoj manjinskoj vlasti u glavnom gradu, ali Uljarević ocjenjuje da ta opcija ima male šanse. Bilo bi loše ukoliko bi SDP-PCG na njoj insistirali jer bi se to pretvorilo u ucjenu, a posljedično u stvaranje pat pozicije i krizu formiranja vlasti, ali i urušavanje jednog teško uspostavljenog ali ipak u nekim stvarima funkcionalnog dijaloga između DF, SNP, PCG i SDP, kaže ona.



Dragan Bogojević, kandidat za gradonačelnika Podgorice koalicije SDP-PCG

Protiv partijske države

Koalicija SDP-PCG je odlučila da njen kandidat za gradonačelnika bude nepartijska ličnost. Riječ je o prof. dr Draganu Bogojeviću, profesoru francuskog jezika na Univerzitetu Crne Gore, koji je na ovim izborima prvi put stupio na političku pozornicu. Bogojević za NIN kaže da je sigurno samo da neće srljati u koalicije: Tražićemo garanciju da će buduća vlast biti privržena ostvarenju naše vizije evropske Podgorice.

Nagovijestili ste da ćete predložiti da formirate manjinsku vlast uz podršku u gradskom parlamentu. Od koga, u slučaju takvog razvoja događaj, očekujete podršku: DPS, ili DF i SNP?

Nije nužno da buduća vlast bude u klasičnom koalicionom obliku, a to ne znači da će buduća vlast biti manjinska. No, ako je neka od strana spremna da nam pruži manjinsku podršku, otvoreni smo da razgovaramo o toj opciji.

Što smatrate prednostima, a što manama saradnje sa DPS, odnosno sa DF i SNP?

Iskreno, najveći problem je u tome što između ove dvije naizgled suprotstavljene strane imate više sličnosti nego razlika. Razlika je samo u tome što su jedni na vlasti a drugi bi tu vlast htjeli da preuzmu. NJihov modus operandi je identičan. I jedni i drugi nude neodgovornu partitokratiju, i jedni i drugi žele partijske biznise, i jedni i drugi stavljaju partije ispred interesa građana. Opštine u kojima je tradicionalna opozicija na vlasti funkcionišu po istoj ovoj matrici kao i Podgorica gde je DPS na vlasti. Mi nudimo alternativu i jednima i drugima jer želimo istinsku departizaciju, odgovornu, pravednu, poštenu i transparentnu gradsku vlast u službi svih građana, a ne partijskih interesa.