Barokna raskoš

Foto Radoje Đukić

Domaća operska publika retko ima priliku da iskorači izvan ustaljenog repertoara i uđe u prostore rane istorije muzike. Koprodukcija Opere i teatra Madlenijanum i nedavno osnovane Nove beogradske opere, u tom smislu, jeste izuzetno vredan izuzetak. Krunisanje Popeje, poslednje delo Klaudija Monteverdija, uspostavilo je svojevremeno standarde u povezivanju muzike i scenske radnje, postupke koji će u muzičkom teatru biti primenjivani u potonjim vekovima. Utoliko je zanimljiviji podatak da se ova partitura prvi put izvodi u srpskoj prestonici.
Ansambl internacionalnog sastava okupljen je oko Krunisanja Popeje. U orkestru su udruženi New Trinity Baroque (SAD) sa baroknim instrumentalnim solistima iz Srbije i regiona.

Originalni manuskript Krunisanja Popeje, znamo, nije sačuvan, te se izvođenja koncentrišu oko dve kopije (pronađene u Veneciji i Napulju), koje se u izvesnoj meri razlikuju, mada obe datiraju iz pedesetih godina sedamnaestog veka. Mijanovićeva i Gosta odlučili su se za kombinaciju dveju verzija i rekonstrukciju mogućeg izvornog audio-vizuelnog doživljaja Monteverdijevog dela. Nema prevelikog zvuka. Muzikom se govori i naglasak je na jasnoći teksta, čime je ostvarena temeljna zamisao kompozitora, drama per musica. Orkestar, izvanredno vođen, svira na autentičnim ili replikama starih instrumenata (gudači, štaviše, koriste crevne žice). Barokna raskoš (scenografije i kostima), istovremeno i ostanak u vremenu Neronove vladavine, kontekstualne su pretpostavke inscenacije Sofije Petrović. Lascivnost i naglašena čulnost, do tančina formulisan scenski pokret aktera (naročito rad na tananom, nevelikom gestu), s namerom referiraju - i na dekadentno okruženje rimskog imperatora, i na epohu nastanka dela, ali i na doba kome smo svedoci.

Glasovi solista odlično su odabrani i usaglašeni. Nisu svi prevashodno usmereni na tumačenje stare muzike, ali se pokazalo da, uz odgovarajuće vokalne instrukcije, zvuče jednako uspešno kao umetnici specijalizovani za navedeni domen.
Raduje nas pojava novih domaćih operskih imena. Sopran Jana Jovanović dominira scenom, sugestivna je i provokativna Popeja. Besprekorno zvuči i njena suparnica u ovoj operi, Oktavija Dragane Popović (mecosopran), koja delikatno oblikuje frazu i nijansira (oprečna) raspoloženja rimske imperatorke. Vesna Marković (sopran), kao zlosrećna Druzila, najavljuje ozbiljna izvođačka dostignuća.

Plamen Kumpikov otkriva slušaocu emocionalnu stranu stoika Seneke; moćan bas kakav uobičajeno vezujemo za verdijansku izražajnost, ali kadar da se prilagodi poetici baroknog stila. Inteligentno je promišljen karakter Otonea (kontratenor Karlo Vistoli); ljupka i razoružavajuća pojava Amora (sopran Marijana Šovran); duhovito koncipiran lik sluškinje - na koncu dela, matrone - Amalte (Marina Serpalji, koja se pojavljuje na čak trostrukom zadatku jer tumači i boginju vrline Virtu i Senekinu učenicu). Mecosopran Janja Vuletić dobila je ulogu Nerona. Virtuozni su njeno muziciranje i gluma (osobito, ukazivanje na androginu i neuračunljivu prirodu imperatora): dueti sa Popejom izdvajaju se kao najuzbudljiviji momenti ovog vrhunskog umetničkog događaja.