Zataškavanje činjenice

Istorija kao nauka ne trpi uopštavanja kao što je poistovećivanje JVO - “Jugoslovenska vojska u otadžbini” i četničkog pokreta jer su JVO činile vojnički ustrojene jedinice sa akademski obrazovanim oficirima, i to ne samo pravoslavnim Srbima jer je među njima bilo, pored Slovenaca, i Srba muslimanske veroispovesti pa i Hrvata, sve časnih oficira koji nisu pogazili vojničku zakletvu. Četnički odredi su bili to što se savremenim rečnikom naziva paravojne formacije. Sadejstvo JVO i četnika bilo je kao i sadejstvo JNA sa npr. Giškinim dobrovoljcima.

U našoj kompartijski obrađenoj istoriji ne pominje se da su 18.3.1943. u Bugojnu predstavnicima NJaffen-SS-a podneti “Stavovi” Vrhovnog štaba POJ - “Partizanski odredi Jugoslavije” navedeni u Dedijerovim “Prilozima” a u M. Lekovićevim “Martovskim pregovorima 1943.”, Narodna knjiga, Beograd 1985, objavljen je i faksimil tih nečasnih “Stavova”. Nijedan istoričar nije dokumentovano pobijao ni Dedijerova niti Lekovićeva izlaganja. Pregovori partizana sa okupatorom otpočeli su u Sarajevu, a zatim su 23. i 24. 3. 1943. nastavljeni u Zagrebu: predstavnici partizanskog Vrhovnog štaba Milovan Đilas, Koča Popović i Vladimir Velebit su uz SS-pratnju otputovali na dalje pregovore u ustaški Zagreb (V. Dedijer: “Tito”, Berlin 1953, str. 169-175 i M. Đilas: “Der Krieg der Partisanen, Memoiren 1941-1945, NJien, 1977). Titovi pregovarači sa Nemcima u Zagrebu u hotelu “Esplanada” bili su kasnije Marijan Stilinović, Josip Brčić i Boris Bakrač. Kao predstavnik partizanskog Vrhovnog štaba Bakrač se sastajao sa Nemcima u Zagrebu 25 puta (časopis “Karlovački tjednik” od 16. 4. 1978). Za nastavak neprijateljstva “zaslužan” je Hitler, koji je odlučio da “sa banditima nema sporazumevanja”, ali je činjenica da su partizani poštovali usmeni dogovor: od tog vremena nadalje ničim nisu ometali nemačke transporte na pruzi Beograd - Trst.

U toj istoriji je prećutana i činjenica da su Nemci raspisali istovetne poternice za Titom i Dražom, sa podjednakim iznosom nagrade za dostavljače, kao i da su na isti način proganjali Titove partizane i Mihailovićevu JVO, za šta kao dokaz stoji, na primer, i činjenica da je u proleće iste te 1943. izveden nemački pohod za uništenje JVO i četničkih odreda na granici Crne Gore i Hercegovine (Robert M. Kenneddž: “German Antiguerilla-Operations in the Balcans”, NJashington 1954, str. 21 i 37). Je li to bila neprijateljska ofanziva protiv okupatorovih saradnika?

Ovo nisu nikakva sećanja “svedoka” nego izvodi iz izvora. Srećom, prošla su vremena kada su i navodna sećanja iz detinjstva bila dovoljna da se neko žigoše kao nenarodni izrod.

Miladin Vojnović,
Beograd