Anatomija jednog genocida

Kada je dr Ivo Goldštajn, hrvatski istoričar, rekao na jednom naučnom skupu da „Nezavisna Država Hrvatska nije bila ni nezavisna, ni država, niti je bila hrvatska država“, bila je to tačka podele za hrvatsku političku i naučnu elitu. Na inicijativu profesora Pravnog fakulteta Univerziteta u Beogradu dr Borisa Begovića, pre tri godine se okupila grupa uglednih naučnih radnika, univerzitetskih profesora i posle dugog i temeljnog istraživanja, oni su svoje radove predstavili prošle nedelje na Pravnom fakultetu u Beogradu na konferenciji koja je održana pod naslovom Pravni poredak Nezavisne Države Hrvatske. „Cilj današnje konferencije je spoznaja pravne anatomije NDH: njenog pravnog kostura, mišića, svih ostalih elemenata građe njenog poretka i njihova međusobna veza. Hipoteza koju smo postavili na početku naših istraživanja jeste da je NDH bila država i zbog toga smo i u naslovu konferencije tu tvorevinu označili u skladu sa pravopisnim pravilima kojima se koristi za zvanične nazive država“, rekao je Begović. Samu suštinu nastanka NDH objasnio je u svom izlaganju profesor Pravnog fakulteta u Beogradu dr Dejan Popović: „Ostvarujući projekat nasilnog formiranja novog evropskog poretka, nacistička Nemačka je, počev od 1938. godine, anektirala pojedine susedne države ili njihove delove, okupirala druge, sprovodila destrukciju nekih od njih i doprinosila kreiranju novih država na delovima njihovih teritorija. Tako su na teritoriji Čehoslovačke, odnosno Jugoslavije, nastale Država Slovačka (kasnije Republika Slovačka) i Nezavisna Država Hrvatska (dalje: NDH). U marionetskom statusu u odnosu na Treći rajh i aktivno uključene u sprovođenje genocida, i Slovačka i NDH su bile organizovane kao države slovačkog, odnosno hrvatskog naroda, zasnovane po uzorima nacional-socijalizma.“ Precizno objašnjavajući po kojim principima funkcionisalo krivično pravo NDH, profesor Igor Vuković dokazuje da je to bila „genocidna politika ustaškog režima prema srpskom, jevrejskom i romskom narodu, pa je biološki opstanak njihovih pripadnika na celoj teritoriji NDH bio ugrožen... „Životni interesi hrvatskog naroda nisu podrazumevali suživot sa srpskim narodom, osim ukoliko se njegovi pripadnici ne odreknu svog nacionalnog, verskog i kulturnog identiteta i tako postanu prihvatljivi sugrađani.“ Nacistička Nemačka je stvorila ambijent za nasilje ogromnih razmera, a NDH je svojim rasnim zakonima pokazivala svoje svesno i autonomno delovanje. Jevreji su proganjani uz optužbu da su bili produžena ruka srpskog režima, a stvarni cilj je bio da se zapravo eliminiše njihov ekonomski i društveni uticaj. Tumačenje rasnog zakonodavstva u NDH Zoran S. Mirković svodi na to da je „NDH svim silama, od zakonskih odredbi do ministarskih naredbi i angažovanja svih raspoloživih vojnika i policijskih snaga, umesto zaštite kako je obećala tačkom 1 Zakonske odredbe o državljanstvu, Jevrejima i Romima oduzela prava, imovinu, slobodu i na kraju živote.“ Pravni režim nepokretnosti u NDH tumačila je Nina Kršljanin: „Možda ne najvišu pravnu snagu, ali najveći praktični značaj imali su otvoreno diskriminatorski propis o oduzimanju imovine Jevrejima i Srbima, političkim protivnicima, nepoželjnima, građanima drugog reda – a prečesto naprosto zatočenima i ubijenima.“ Ispitujući Pravnost poretka NDH, Miloš Zdravković zaključuje: „Glavni cilj nove ustaške države bio je formiranje etnički čistog prostora. Za Srbe i Jevreje u toj državi više nije bilo mesta, kao ni za mnoge druge, računajući i etničke Hrvate koji su iz bilo kog razloga, npr. političkog opredeljenja, smatrani nepodobnim.“ Od kakvog je značaja ono što je izrečeno na ovom skupu? Uz nesumnjivu naučnu validnost, lebdi kao opomena da često poneko sa javne scene u Hrvatskoj prisvaja reči prvog predsednika Hrvatske Franje Tuđmana izgovorene 1990. na Saboru HDZ: „NDH nije bila samo nacifašistička tvorevina, već i izraz povijesnih težnji hrvatskog naroda za svojom samostalnom državom.“