Sagorevajuća vatra

Film Marija Magdalena reditelja Garta Dejvisa problematičan je, neuspešan i estetički irelevantan film. S druge strane, film je nemoguće odbaciti. Nova filmska transpozicija Isusovog stradanja, sada ispričana iz perspektive Marije Magdalene, koja se više od apostolskog glasa javlja gotovo glasom jevanđelista, problematizuje i udvaja teološku perspektivu, ali i koriguje istorijsku. Kao saputnica Isusove teodiceje ali i svedok njegovog stradanja, Magdalena (u tumačenju Runi Mare) konfrontira svoju religioznu spoznaju i svoje viđenje Isusovog poslanja sa pogledima ostalih apostola. S obzirom na to da je Vatikan 2016. godine Mariju Magdalenu zvanično proglasio jednim od apostola, učinivši time kraj vekovnoj kontroverzi, Gart Dejvis je ovu Magdaleninu optiku uzeo kao polazište i narativni okvir svog filma. No, prvi razlog za nelagodu je način na koji je u filmu predstavljen sam Isus. U tumačenju velikog Hoakina Finiksa, Isus iz Dejvisovog filma ostaje rezignirani, pasivni fatalista kojem nedostaju bitne atribucije božanskog poslanja. Sagorevajuća vatra njegove vizije, antidefetistički iskorak u žrtvu i iskupljenje, a ne tek telo nad kojim se vrši egzekucija. Marija Magdalena je, bez želje da to bude, u celini film kontramitologije. Ono što u njemu povremeno iritira jeste jedna vrsta neprilične kontemplativnosti i gotovo svi se ponašaju kao marljivi učenici koji uzimaju lekcije iz meditacije. Redukcija na tvrdo jezgro realnosti podrazumeva da Dejvisov film nije antiteza prema politici, a samim tim i nešto drugačije delanje aktera. Kada to kažemo, mislimo na dva uistinu vredna Dejvisova doprinosa aktuelizaciji Isusovog stradanja. Prvi je problematizacija Isusovog poslanja iz ugla apostola Petra, koji je nagoveštaj Božjeg kraljevstva i samog Isusa kao navestitelja ostrašćeno video kao „poziv na revoluciju koja proliva i krv…“ u šta se brzo razuverio. Drugi, daleko najinteligentniji Dejvisov potez, toliko inteligentan da je samo zbog toga film vredan gledanja, jeste potpuno odsustvo Rimljana iz prostora njegovog kadra, ali i iz Istorije. Nema Pontija Pilata, nema obznanjujuće presude, nema smirivanja uzavrele mase od strane rimskih legija, nema arbitrarnog rimskog tela koje bi ponelo istorijsku krivicu nad prolivenom krvlju nevinog… Politički radikalizam Dejvisovog filma toliki je da zbunjuje: Isusovo stradanje, te njegovo stupanje u Božije kraljevstvo po cenu strahovite patnje, politički govoreći, interni je događaj i on je kontekstualizovan nesporazumom između samih Jevreja. Istina je da u filmu Isusovo bratstvo i njegova mikrozajednica nemaju etnička obeležja, što je nužna pretpostavka univerzalizma njegovog poslanja, ali je isto tako uočljivo da se okupacijsko prisustvo (kao čisto politička kategorijalnost) neutralizuje i učini što manje vidljivim. Tek na nivou jednog rimskog vojnika u napuštenom selu. Marija Magdalena, na način na koji je vidi Garet Dejvis je glumački ravna, predvidljiva, bez većih transformativnih moći... Nije mnogo učinjeno da se zabeleži kako je Isus radikalizovao i transformisao njenu svest u korist vizije božanskog kraljevstva. Za rešavanje ove enigme tek razmena pogleda sa Isusom nije dovoljna, jer je reč o nagoveštaju a ne o objašnjenju. Tamo gde se dijalog pokazuje nedovoljnim Gart Dejvis je, kao i Franko Zefireli u svom šestočasovnom remek-delu Isus iz Nazareta, prostor svog filma ispunio muzikom. Veliki nedavno preminuli islandski kompozitor Johan Johanson, Dejvisovoj viziji Judeje 33. godine, dao je potpuno novu, dodatnu dimenziju. Film: Marija Magdalena Režija: Gart Dejvis Uloge: Runi Mara, Hoakin Finiks