Prelaz ka novom milenijumu kinematografski je obeležen sa dva fenomenalna pogleda na budućnost, ali iz potpuno drugačijih uglova. Reč je o antologijskim naučnofantastičnim filmovima "Matriks" i "Egzistens". I dok je u spektakularnom "Matriksu" braće Vačovski iskonska borba između dobra i zla otelotvorena u mračnom futurističkom svetu koji nije ništa drugo do kompjuterska matrica i u kojem spas čovečanstvu može doneti samo idealan spoj ljudskog tela i duševne snage, dotle nam u "Egzistensu" Kanađanin Kronenberg svoju viziju sutrašnjice predočava u vidu kompjuterske igrice u kojoj čovek opstaje jedino u besprekornoj simbiozi sa mašinom.
       Domen istorijskog spektakla pokrio je britanski as Ridli Skot u "Gladijatoru", briljantnoj epskoj sagi iz doba antičkog Rima o nesalomivom generalu koga političke smicalice bacaju u ropstvo i gladijatorsku arenu, gde se snagom i mačem bori za život i čast. Tu je i Kapurova "Elizabeta", britanska drama iz XVI veka i perfektna studija o početnim godinama vladavine hrabre i harizmatične kraljice Elizabete I. Svu tragiku američkog građanskog rata dočarao nam je Tajvanac Ang Li delom "U sedlu sa đavolom", divnom dramskom antiratnom skaskom iz vizure poražene ali časnije južnjačke strane.
       Nadrealnu slikua njujorške hitne pomoći pružio je Martin Skorseze, u stilu najvećih noar filmova u "Teretu smrti".
       Ne zaostaju ni komične teme. Brzometna Ričijeva kombinacija akcije i smeha "Sneč - svinje i dijamanti" prodoran je i uvrnut ogled o londonskom podzemlju, dok je Sem Mendes napravio genijalnu satiru o dubokoj truleži savremene američke građanske klase u "Američkoj lepoti", i - pokupio Oskara za najbolji film. Miloš Forman se predstavio suptilnom biografskom komedijom "Čovek na Mesecu", urnebesnom pričom o neverovatnom komičaru Endiju Kaufmanu. Spisak zaokružuju dva neobična crnohumorna ostvarenja: "Biti DŽon Malkovič" Spajka DŽonzija je fantazmagorična storija o tome šta vam se sve može desiti kad uđete u glavu glumačke zvezde, i "Dogma" Kevina Smita - otkačena satirična kritika katoličke dogmatičnosti.
       Kada se pomenutim filmovima doda još desetak naslova koji im staju uz bok a nisu stali na listu, jasno je da smo ove godine uživali u vrhunskim ostvarenjima s upečatljivim autorskim nabojem.
       Najbolji srpski film 2000. je bez sumnje "Ode Sloba", u režiji naroda.
      
       VUK PAVLOVIĆ
      
      

1. "Matriks", SAD, režija: Leri i Endi Vačovski        2. "Gladijator", SAD, režija: Ridli Skot        3. "Egzistens", Kanada/Velika Britanija, režija: Dejvid Kronenberg        4. "Teret smrti", SAD, režija: Martin Skorseze        5. "Sneč - svinje i dijamanti", Velika Britanija/SAD, režija: Gaj Riči        6. "U sedlu sa đavolom", SAD, režija: Ang Li        7. "Američka lepota", SAD, režija: Sem Mendes        8. "Čovek na Mesecu", SAD, režija: Miloš Forman        9. "Elizabeta", Velika Britanija, režija: Šekar Kapur        10. "Biti DŽon Malkovič", SAD, režija: Spajk DŽonzi               Napomena: u izbor su ušli samo filmovi prikazani u bioskopima tokom 2000. godine.