NASLOV: Istorija privatnog života, 1, Od Rimskog carstva do 1000. godine
AUTOR: Priredili Filip Arijesi Žorž Dibi
IZDAVAČ: "Klio", Beograd 2000.

      Ana Stolić
      
       Višedecenijsko iskustvo francuske istoriografske škole dovelo je početkom devedesetih do potrebe sumiranja znanja stečenih proučavanjem ključnih i specifičnih pitanja čovekove prošlosti. Tako su nastali tomovi knjiga koje u velikim potezima govore o subjektivnom, unutrašnjem životu pojedinca i masa ili o velikim marginalnim grupama kroz istoriju (npr. Istorija žena, 1-5, priredili Mišel Pero i Žorž Dibi). Petotomnu Istoriju privatnog života, pod uredništvom slavnog Dibija i rano preminulog Arijesa, potpisala su najprestižnija imena francuske i svetske istoriografije. Prema zamisli našeg izdavača, ona bi trebalo da bude dopunjena istorijom privatnog života na domaćem tlu.
       Eseji u prvoj knjizi, postupno i nenametljivo uvode čitaoca u teorijsko-metodološki pristup na kojem se zasniva ceo poduhvat. Pojam privatan život koji je prihvaćen u modernom zapadnom društvu podrazumeva privatan doživljaj pojedinca i privatni život porodice. Ovakav pristup neminovno bi svet privatnog izolovao od javnog konteksta iz koga je on, u stvari, tokom vekova nastao. Time bi se, prema mišljenju Pitera Brauna, autora jednog od najuspelijih eseja u knjizi, prikrila činjenica da se, na primer, u poznoj antici glavna promena sastoji u sporoj evoluciji iz jednog oblika javne zajednice u drugi, iz antičkog grada u hrišćansku crkvu. Za autore je, dakle, mnogo važnija funkcionalnost pojedinih segmenata privatnog u javnom, i obrnuto, i njihova simbolika, nego materijalnost nekih pojava. Zbog očigledne povezanosti pojedinca sa zajednicom i prožetosti vrednostima zajednice, ovakav pristup bio je jedini siguran istraživački put. Ukoliko bi se primenio moderan građanski koncept privatnog i pojave tumačile u razvojnoj perspektivi, one bi, smeštene u nama neko blisko vreme, samo potvrdile taj koncept. Priroda privatnog je, međutim, specifična za svako društvo i ona može biti predmet radikalnih redefinicija (Ivon Teber). Braun je odbacio i moguće zamerke zbog evropocentričnosti i elitizma smatrajući da je ova istorija usko vezana samo prema području za Evropu, ali da je po duhu daleko šira. Prema ciljnoj grupi ona jeste gradska, elitistička, ali to je realnost onoga što je do nas doprlo iz davnih epoha.
       Koncept privatnog koji je iznesen neminovno je dao novu boju nekim pojavama iz prošlosti ili su one dobile obeležje sasvim nove, originalne istorijske pojave. Čitalac biva, zahvaljujući izvrsnom, lepršavom i duhovitom stilu kojim je napisana većina eseja uvučen u istoriografiju koja izbegava vrednosne sudove i u kojoj se stvari ne zaodevaju pošto-poto u sopstveno ideološko ruho. Uvrežena ocena o Rimu kao leglu korupcije, zato što je ideja o nepotkupljivosti javne funkcije proizvod modernog vremena, ovde je odbačena kao svojevrsni "moderni anahronizam". Razlog je jednostavan: moderna država nije jedini mogući uspešan vid dominacije.