Prof. dr Pavle Nikolić

      Donošenje akta (zakona, odnosno uredbe) o saradnji sa Haškim tribunalom prezentirano je javnosti, našoj i inostranoj, kao uslov saradnje sa tim Tribunalom, a prilikom donošenja Uredbe je zvanično čak rečeno da je ovom Uredbom stvoren pravni osnov za tu saradnju. Međutim, Uredba je podzakonski akt koji savezna vlada donosi za izvršenje zakona, pri čemu vlada za to raspolaže generalnim ovlašćenjem. Otuda, uredbom se ne mogu određivati (nametati) obaveze našoj zemlji koje viši akti ne predviđaju, ne može se dozvoljavati ili zabranjivati izručenje naših državljana mimo Ustava, pa ni stvarati pravni osnov za saradnju sa Haškim tribunalom, ako to već nekim višim aktom nije utvrđeno. Ako bi uredba sadržavala ovakve odredbe, ona bi nesumnjivo bila ocenjena od strane Saveznog ustavnog suda kao neustavna. Međutim, uredba savezne vlade o saradnji sa Haškim tribunalom i ne sadrži takve odredbe, pa ne treba ni sumnjati u njenu ustavnost.
       Pravni osnov za saradnju sa Haškim tribunalom se nalazi u odredbama Statuta Međunarodnog krivičnog tribunala i Rezoluciji Saveta bezbednosti br. 827 iz 1993. godine, odnosno u odredbi člana 16, Ustava SRJ koja izričito propisuje da su, pored međunarodnih ugovora koji su potvrđeni i objavljeni u skladu sa Ustavom, sastavni deo jugoslovenskog unutrašnjeg pravnog poretka i opšteprihvaćena pravila međunarodnog prava koja, razume se, imaju snagu zakona. Pomenutim međunarodnim pravnim aktima su već utvrđene obaveze naše zemlje koje je ona, kao članica Ujedinjenih nacija, dužna da izvršava. Dakle, radi stvaranja pravnog osnova za saradnju sa Haškim tribunalom, Uredba uopšte nije bila potrebna.
       Pitanje izručenja naših državljana je saveznim Ustavom (čl. 17, st. 3) sasvim jasno regulisano. Zabranjuje se izručenje drugoj državi, a Haški tribunal je međunarodna institucija, i to organ UN. To što ova institucija nije postojala u vreme donošenja Ustava SRJ (1992), ne daje nikakvu mogućnost da se odrednica "druga država" tumači drugačije i šire od značenja koje ona ima. Uostalom, ako se htelo proširiti njeno značenje, onda je bilo potrebno da se ta ustavna odredba promeni. Prema tome, sam Ustav nije smetnja za izručenje jugoslovenskih državljana Haškom tribunalu i to je moralo svakome da bude jasno, te i nije trebalo izručenje uslovljavati donošenjem bilo kakve uredbe ili zakona.
       Uredba savezne vlade sadrži samo odredbe proceduralnog karaktera, a u vezi odredaba odgovarajućih viših akata (Ustava SRJ i pomenutih međunarodnih akata). Uredba reguliše način postupanja odgovarajućih organa i drugih subjekata u procesu ostvarivanja saradnje sa Haškim tribunalom, što govori o njenom neuporedivo manjem značaju i sasvim drugačijem značenju od onog koji joj se, namerno ili nenamerno, pripisivao. Prema tome, Uredba ne može da bude i nije (kao što to ne bi bio ni zakon da ga je Savezna skupština donela) uslov za saradnju sa Haškim tribunalom niti za izručenje jugoslovenskih državljana tom tribunalu, kako se to od strane naših zvaničnika govorilo. Sve je to unelo brojne nedoumice i nepotrebno uzburkalo javnost. Propisivanjem određenih postupaka i radnji, uredba samo olakšava i stavlja u utvrđene okvire proces ostvarivanja saradnje sa Haškim tribunalom, uključujući i izručenje jugoslovenskih državljana tom tribunalu. To onda i čini neosnovanim napade na nju kao neustavnu i nezakonitu i sl. Naravno, to ne znači da se neka rešenja koja ona sadrži ne bi mogla podvrći kritici.