O Markesu, Eviti, Čeu, rumbi, sambi, Ibrahimu Fereru, Kopakabani, Ipanemi, tortiljama, kuba libri

      Latinska Amerika obuhvata veći deo američkog kontinenta - južnu i centralnu Ameriku sa ostrvima Karipskog mora, zemlje u kojima su se, posle dolaska Kristofera Kolumba u Novi svet 1492. godine, uglavnom naselili Španci i Portugalci, po čijim jezicima je ovo područje i dobilo ime.
       Prvi doseljenici susreli su se sa jedinstvenom mešavinom najrazličitijih etničkih grupa. Pravi mozaik rasa i naroda, starosedelaca Indijanaca, belih imigranata i crnih robova, stvorio je jedinstvenu kulturnu raznolikost, a različite tradicije doprinele su bogatoj kulturnoj baštini ovog područja. Indijanci su postali poznati po svojoj obradi zlata i srebra, umetničkim predmetima od gline i po narodnim nošnjama. Španci su u svoju tradicionalnu arhitekturu uključili dekorativne motive sa indijanskih palata i hramova, a dolazak crnaca u severoistočni Brazil i Karibe doneo je nove muzičke forme, kasnije ispoljene kao rumba i samba. Muzika, umetnost, zanatstvo, ishrana, religija, arhitektura, jezik, sve to zajedno odražava američko, afričko i evropsko nasleđe.
      
       Diktatorski režimi
       Još od vremena evropskih osvajanja Latinske Amerike, razvoj različitih formi umetnosti i književnosti potpadao je pod uticaj indijanskog i afričkog folklora. Tokom dvadesetog veka, Latinoamerikanci su počeli da se oslobađaju stranog uticaja i razvijaju sopstveni umetnički i književni pristup koji je iznedrio mnoge pisce iz čijih knjiga smo saznavali sve o životu i ljudima sa ovog područja. Čuvena poema “Martin Fijero” Hozea Hernadeza iz Argentine, objavljena 1897. godine, opisuje život gaučosa - kauboja pampasa Argentine. Pesnici, Gabrijela Mistral i Pablo Neruda iz Čilea, gvatemalski pisac Migel Asturijas i kolumbijski pisac Gabrijel Garsija Markes, čiji sajt se nalazi na adresi http://www.themodernword.com/gabo, dobitnici su Nobelove nagrade za književnost.
       Diktatorski režimi bili su i ostali česta pojava u Latinskoj Americi: Rafael Leonidas Truhiljo Molina u Dominikanskoj Republici, dinastija Somoza u Nikaragvi, Huan Peron u Argentini, Alfredo Stresner u Paragvaju, Fidel Kastro na Kubi, Porfirio Dijaz u Meksiku, Huan Visente Gomez u Venecueli, Augusto Pinoče u Čileu. Ličnosti koje su obeležile jedno vreme su Če Gevara, čiji je život opisan na sajtu http://www.cheguevara.com kao i Evita Peron, čija se biografija, kopije pisama i fotografije nalaze na adresi http://evitaperon.org.
       Uprkos teškom i skromnom životu, ljudi sa ovog područja svoj život su pretočili u muziku i ples. NJihove pesme, pored o ljubavi, govore i o muževnosti, izdaji, smrti, ali i politici i revolucionarnim herojima, pa čak i o životinjama - setimo se samo čuvene pesme “La Cucaracha” koja govori o - bubašvabama!
      
       Muzika kao religija
       Više od same muzike su marijači, muzičari obučeni u karirana odela, koji predstavljaju suštinu kulturne revolucije 19. veka u Meksiku. Uz gitare, violine, trube i harfe, marijači su uspeli da obrišu i poslednji trag španskog prisustva u Meksiku, i popularizuju muziku koja je potpuno različita i jedinstvena. Odgovore na pitanja šta su marijači i šta njihovu muziku čini tako jedinstvenom i različitom od drugih, možete da pronađete na sajtovima čija su adrese http://www.mexconnect.com/mex_/guadalajara/marhis.html i http://www.ifccsa.org/menumari.html.
       Region centralnih Anda je među najbogatijima kada je u pitanju raznolikost muzičke tradicije, koja je postojala još mnogo pre španskih osvajanja. Duh ove muzike, koja je bila i ostala veoma važna ljudima sa ovih prostora, prenose zvuci flauta, bubnjeva, truba kao i drugih tradicionalnih instrumenata iz Perua i Bolivije. Nešto više o ovoj temi saznaćete na lokacijama http://otto.cmr.fsu.edu/~cma/andes.htm i http://www.dynalogic.com/andina.
       Veoma popularna muzika koja potiče iz severoistočne Kolumbije, iz doline koja se zove Vale de Upar, jeste valjenato koja asocira na moderne zvuke Karlosa Vivesa i Glorije Estefan. Ova privlačna muzika je mešavina afričkog, evropskog i kolumbijskog ritma sa elementima folklora. Domoroci su je svirali na flautama od bambusa i afričkim bubnjevima napravljenim od drveta koji su presvučeni kozjom kožom, a današnje grupe ovim instrumentima dodaju još harmoniku, gitare, konge i talambase. O istoriji ove muzike, instrumentima i grupama saznajte na adresi http://tigger.uic.edu/~lmodža/vallenato.html.
       Legenda kubanske muzike od čijeg glasa vam zadrhti srce, Ibrahim Ferer, jedan od članova grupe Buena Vista Social Club, predstavljen je na sajtu http://www.afrocubaweb.com/ibrahimferrer.html. Tu su, pored kraće Fererove biografije, izneti i podaci o turneji iz 1998. godine, kada se grupa, već uveliko sedih i naboranih muzičara okupila posle više godina da proslavi kubansku tradicionalnu muziku. Koncerti širom Evrope završili su se nezaboravnim nastupom u Karnegi holu, koji je inače bio dugogodišnji san ovih muzičara. Uprkos teškom i bednom životu, ovi simpatični ljudi pokazali su da su iznad svega srećni! Još jedna ikona latinomuzike i izvanredni muzičar koji svojom muzikom ruši sve jezičke i kulturne barijere je Meksikanac Karlos Santana, predstavljen na sajtu http://www.santana.com.
      
       Senzualni ritmovi
       Pored muzike, ples je sastavni deo života ljudi sa ovih prostora. NJihanje kukovima uz sambu, rumbu, senzualno plesanje uz melanholični ritam tanga, erotika u vazduhu - sve to ne može vas ostaviti ravnodušnim.
       O filozofiji sambe, uz koju su se nakon napornog rada opuštali robovi u Brazilu, saznaćete više na adresi http://www.luakabop.com/brazil/cmp/info2.html, a neke od ritmova možete i da čujete na adresi http://www.worldsamba.org/SambaMusic.html. Ako se spremate za karneval u Riju, preporučujemo vam plesnu grupu čiji se sajt nalazi na adresi http://www.birdssf.com, uz koju ćete naučiti osnovne korake, čak i dizajnirati kostime za ovu paradu. Taj karneval je glavni događaj, vrhunac letnje sezone koji privlači pažnju hiljada turista iz celog sveta. Karneval traje četiri dana, a njegovo poreklo je i danas nejasno. Mnogi ga upoređuju sa paganskim ceremonijama u starom Rimu ili Grčkoj. Tim danima ulice Rija preplavljene su tamnoputim lepoticama, koje u šljaštećim bikinijima, u ritmu sambe njišu kukovima i mame uzdahe muškog dela populacije.
       U lepoti bikinija i lepoticama koje ih nose možete uživati i na čuvenoj plaži Ipanema, čije ime na indijanskom dijalektu znači “loša voda”, pri čemu se misli na to da domoroci nisu bili mnogo zainteresovani za “vožnju” na dasci po talasima. Ime Ipanema odomaćilo se tek šezdesetih godina sa pesmom “Devojka iz Ipaneme” Antonija Karlosa Žobima, kada je bosanova doživela bum. Da Ipanema nije samo plaža već i kulturni centar, potvrđuju dva univerziteta, škole, galerije i pozorišta. Kada sunce zađe zabava tek počinje, jer veliki broj lokala nudi veoma dobar provod. Pored karnevala i Ipaneme, Kopakabana je još jedan od razloga zašto se ljudi zaljube u ovaj grad na prvi pogled, a nešto više informacija o Riju i životu u njemu možete dobiti ako posetite sajt http://www.ipanema.com.
      
       Gastronomska egzotika
       Ako vam je Rio suviše daleko, ukus Brazila možete osetiti ako u domaćoj režiji napravite neko egzotično jelo. Sajt sa brazilskom hranom i receptima nalazi se na adresi http://pasture.ecn.purdue.edu/~agenhtml/agenmc/brazil/recipies. Većina smatra da je kubanska kuhinja slična meksičkoj, a zapravo, kubanski recepti su puni začina i tehnika iz španske kuhinje. Osnovno pravilo ove kuhinje su sveže povrće, meso, lekovite trave i drugi začini, a ostale tajne otkrijte na sajtu http://www.francieweb.com/cuban.
       Kada su španski osvajač Kortez i njegove pristalice došli u Novi svet tražeći sreću, otkrili su i bogatstvo kulinarskih specijaliteta kao što su čokolada, kikiriki, vanila, pasulj, bundeva, avokado, kukuruz i paradajz. Istorijat meksičke kuhinje, kao i recepte potražite na adresi http://members.tripod.lycos.nl/mexicancomida, a ako vas interesuje šta se sprema za jedan od meksičkih praznika, posetite lokaciju http://www.tabasco.com/html/taste_cincorelease.html.
       Uz ovako jaku hranu, ali i uz plodove mora koji su veoma zastupljeni u latinoameričkoj kuhinji, najbolje “leži” neko vino, pa da ugođaj bude kompletan, naručite neko od mnogih čileanskih vina na adresi http://www.winesofchile.com. Kuba je zemlja koktela, a uz pomoć sajta http://www.cuba.tc/CubanRum/cuba_land_of_cocktails.htm, na kome se nalaze recepti čuvenih koktela kao što su kuba libre i drugi, možete napraviti neki od njih i uživati u ovim osvežavajućim tropskim kombinacijama. Ako ste avanturističkog duha, onda vam verovatno prija rum koji je poreklom sa Jamajke, Haitija i Martinika, a egzotične kombinacije sa kokosom, voćem i nekim začinima upoznajte na adresi http://www-epact.se/acats/rum.html. Istorijat tekile, tradicionalnog meksičkog pića, pročitajte na sajtu http://www.teljuila.com. Piće koje većina ljudi na ovoj planeti pije je kafa, a zemlje Latinske Amerike poznate su po njenoj proizvodnji. Nešto više o tome koliko Brazil i Kolumbija proizvode godišnje, saznajte na adresi http://www.nationalgeographic.com/coffe/map.html.
      
       VLADANA RAŠIĆ