Miroslav Toholj: "Sveti ratnici" u Bosni i Hercegovini

      S početkom rata, mobilišući cjelokupnu muslimansku populaciju, po nalogu vrhovnog imama na zakovitlanim prostorima Bosne i Hercegovine pojavila se, s aspekta islamističke (vjerske) dimenzije ovog građanskog rata, veoma zanimljiva brošura. Islamski savjeti i upute djelo su navodnog sirijskog alima (znalca) Ahmeta Izudina al Bejanuna, a štampano je uz pomoć Organizacije islamskih vakufa za humanitarnu pomoć Bosni i Hercegovini i Muslimanskog dobrotvornog društva "Merhamet".
       Gotovo identičan sadržaj pomenute brošure pojaviće se i kao priručnik pod naslovom Upute muslimanskom borcu za koje se kaže da su ih napisali hafiz Halil Mehtić i profesor Hasan Makić a izdao Ured mešihata islamske vjerske zajednice u Zenici s ciljem izgrađivanja čvrste ličnosti koja će sa vjerom u Alaha biti spremna da se bori i pogine kao stameni bedem islama u ovom svijetu.
       I jedna i druga brošura, ako se uopšte može govoriti o množini, bile su praktična i u velikoj mjeri vulgarna razrada islamske obaveze, pojedinih regula šerijatskog prava, kuranskih hadisa i strogih pravila džihada. Primjerci su razaslati svim štabovima i jedinicama muslimanske vojske na prostorima Bosne i Hercegovine, kako svjedoče oni koji su pronađeni kod poginulih i zarobljenih muslimanskih boraca i u napuštenim komandnim mjestima razbijenih muslimanskih jedinica.
       Već na prvi pogled bilo je jasno do koje mjere su Savjeti i upute, odnosno Upute muslimanskom borcu oprečne međunarodnim konvencijama o ponašanju u ratu i međunarodnom ratnom pravu. Zločinačka sredstva u ratu, na primjer, razložno su pravdana islamskom tradicijom i vjerskim ciljevima koji su postavljeni pred novu muslimansku armiju.
       Ko ne uputi borca u borbu... Alah će ga prokleti nekom nevoljom... Osnovna stvar u procjeni svakog borca je iskrena namjera da se pomogne Alahova vjera - piše u Uputama muslimanskom borcu.
       Na istom mjestu stoji, međutim, i to da se vojnoj komandi stavlja na raspolaganje da odluči da li je korisnije i od interesa za opštu stvar, da oslobodi, razmijeni ili likvidira neprijateljskog zarobljenika. Zatim se podsjeća da vjerovjesniku nije dopušteno da drži neprijatelja kao zarobljenika sve dok ne izvojuje pobjedu na zemlji.
       Nema nikakvog razloga za strah, jer vrijeme smrti svakog borca je davno određeno od Alaha... Krećite u boj, slabi ili snažni, i borite se na Alahovom putu zalažući imetke svoje i živote svoje!
       Muderis je ratno ime jednog konjičkog imama koji je u ratu formirao jedinicu od stotinak momaka i postao njihov komandant. Do sada Muderisova jedinica slovi kao kičma odbrane Konjica. Njegov imidž crne marame preko glave preko koje je iznad čela izvezeno "la ilahe illellah" izdvaja ga među komandantima i stoga je veoma interesantan... Tri puta je ranjen u borbama. On je rijedak komandant čiji borci tvrde da je najbolji borac među njima. Najbrže ide u akcijama, najozbiljniji je u pucnjavi... U kancelariji "Ljiljana" Muderisa su zatekli novinari BBC-a... U jednom trenutku je prijekorno rekao novinaru: "Očekivao sam od vas pitanja o borbi. Ja sam vojnik. Ja sam u ulozi vjerskog čovjeka... - pisao je o Nezimu Haliloviću zvanom Muderis, komandantu Četvrte muslimanske lahke brigade u Konjicu, Nedžad Latić, takođe imam, u listu "Ljiljan" od 3. novembra 1993.
       U istom članku citiran je Muderisov odgovor na jedno novinarsko pitanje: Da, jesmo fundamentalisti, pravimo islamsku državu i mi smo za šerijat - kazao je Nezim Halilović Muderis koji će kraj rata dočekati sa činom pukovnika. U aprilu 1997, povodom pete godišnjice osnivanja muslimanske armije, na Muderisove grudi, pored "Zlatnog ljiljana", Izetbegović će okačiti još jedno visoko vojno odlikovanje "Orden zlatnog grba sa mačevima".
       Bosna na kraju mora biti muslimanska jer, ukoliko se to ne dogodi, cijeli rat nema smisla i bio bi vođen nizašta - konstatovao je, prema pisanju muslimanskog lista "Slobodna Bosna" od 30. marta 2000. Elfatih Ali Hasanejn, rukovodilac organizacije Third Njorld Relief Agenci (TNjRA). TNjRA je, da podsjetimo, bila glavna ekspozitura u Evropi (u Beču), koja je, u ime islamskih krugova, logistički i ideološki pokrivala Bosnu uoči rata, tokom rata, i nakon njega.
      
       POZIV:Tuzlanski muftija Husein efendija Kavazović i muslimanski vjerski poglavari u Gračanici, Lukavcu, Srebreniku i ostalim gradovima tuzlanskog okruga, pozvali su, saopštile su agencije 15. jula 1995, muslimane svijeta u sveti rat protiv hrišćana. Militantnim izjavama ispred svih ponovo je, ipak, prednjačio reis Mustafa efendija Cerić, koji je putem muslimanskog radija u Tuzli, poručio muslimanima cijelog svijeta da je xihad Božja naredba za sve muslimane, ma gdje oni bili.
       Poznato je da san svakog "svetog ratnika islama" predstavlja pogibija u "svetoj borbi", jer time stiče status mučenika i šehida.
       Riječ šehid nastala je od riječi šehide ješhedu koje označavaju onoga koji se "osvjedočio".
       Po islamskom pravilu, šehidi se sahranjuju na dva načina. Oni koji su poginuli na frontu, sahranjuju se onakvi kakvi su zatečeni, ne opremaju se i ne zamotavaju u bijelo platno. Islamski vjerski propisi za njih kažu da su se samom pogibijom usred borbe očistili od svih zemaljskih grijehova, te zato nema nikakve potrebe da se opremaju i sahranjuju kao ostali grešnici, osim klanjanja dženaze i ostalih molitvenih obreda.
       Oni koji su u bici zadobili smrtne povrede, ali su poživjeli neko vrijeme, jeli i govorili, takođe su šehidi, ali za njih važi isto pravilo sahrane kao i za obične smrtnike - ispraćaj na ahiret (zagrobni svijet) isti je kao i za one koji su umrli redovnom smrću.
       Stoga je ono što je na Istoku i Zapadu, iako sa različitim motivima, zvanično predstavljano odbranom od agresije, odbranom od genocida nad Bošnjacima, odbranom nezavisnosti i državnog suvereniteta, borbom za multikulturne vrijednosti, u svojoj suštini bilo samo "sveta bitka", džihad, repertoar brutalnih sredstava uspostave islamskog društva. Otuda se akteri bitke na muslimanskoj strani, uprkos svojim javnim tvrdnjama, nikada istinski i nisu nasekirali da li će džamahirija za koju vojuju obuhvatati administrativne granice Bosne i Hercegovine ili tek jedan njen dio u vrijednosti od pedeset, četrdeset ili čak trideset odsto avnojske zemlje, što je povremeno i uglavnom na Zapadu izazivalo zbunjenost. Čak i "filxan-država", kako su je bosanski muslimani sami nazivali, u njihovim vizijama predstavljala je epohalan iskorak, pod uslovom da je urede po idealnom uzoru Islamske deklaracije. Jedini problem za njih je predstavljalo pitanje na koji način "podvaliti integrisanoj Evropi" takvu državicu, ako su već evropske vlade sa sasvim oprečnim interesima i namjerama koliko-toliko pokrenule zamajac osnovnih preduslova; na koji način pred sopstvenim narodom i vojskom modifikovati prvobitno deklarisani cilj.
       Za to je, očigledno, bilo potrebno "kupiti vrijeme" produžavajući rat, ignorišući mirovne prijedloge i inicijative, plaćajući cijenu u zajedničkoj krvi i materijalnim dobrima, sve dok grešno začeto čedo "svete borbe" očinski prigrle muževi islamskog Istoka.
      
       ONI DOLAZE: Radikalna islamistička organizacija u Jordanu "Muslimanska braća" krajem aprila 1992. zatražila je od libijskog predsjednika Gadafija da iz svojih zatvora oslobodi njihove pripadnike. Bio je to početak mudžahedinskog talasa prema Bosni i Hercegovini.
       Italijanski list "Europea" već 24. aprila 1992. donio je tekst, iz pera svog reportera Sandra Provizionata, u kojem se tvrdi da je u Bosni i Hercegovini na djelu džihad, sveti rat, čiji je cilj da napravi mostobran za ulazak islama u Evropu. Novinar rimskog lista dospio je u Jajce sa lažnim dokumentima ljekara Crvenog krsta, preko Splita, Livna i Mrkonjić Grada. Pripadnike jedinice muslimanske milicije među kojima je boravio, Provizionato karakteriše kao bandu ubica i kradljivaca, idealista i oportunista. Vodič ovog novinara, porijeklom Turčin, tada je kazao: "Imaj na umu da iz Irana stižu vojni savjetnici, stotine pazdarana, čuvara islamske revolucije, donose oružje i novac."
       Prve jedinice mudžahedina u okviru Izetbegovićeve vojske prihvaćene su ili formirane u ljeto 1992. u Travniku, pri štabu tamošnje "Teritorijalne odbrane", ali je prisustvo mudžahedina zabilježeno i na području Sarajeva, Zenice, Visokog, Kaknja, Vareša, Viteza, Fojnice, Kalesije, Banovića i Zavidovića, te Konjica i Jablanice.
       Pariski "Figaro" objavio je 20. maja 1992. komentar kojim je trebalo da francuska vlada javno bude upozorena na konfrontaciju sa islamskim svijetom, koju evropske zemlje upravo doživljavaju u Bosni, s obzirom na sve glasnije pozive na vojnu intervenciju, koji stižu iz Ankare, Teherana, Kaira, Alžira ili Taškenta gdje je turski premijer Demirel u dnevni red debate uvrstio i raspravu o "tlačenju muslimana u Sarajevu". Ako evropske zemlje okrenu glavu, drugi mogu naći svoj interes da se umiješaju - primijetio je analitičar "Figaroa".
       Pariski list indirektno je artikulisao ono što bi se moglo nazvati Izetbegovićevom internacionalnom strategijom. Prizivajući sile Istoka, muslimanske vođe u Sarajevu nastojale su da u živo blato bosanskog građanskog rata što dublje uvuku evropski Zapad.
      
       "SVETI RAT": Prisustvo mudžahedina u Bosni i Hercegovini - zapisao je 21. oktobra 1994. komentator londonskog "Tajmsa" - jedan je od najspornijih aspekata sukoba. Učešće islamskih boraca za slobodu - jurišnih jedinica ili prognanih ekstremista - u jednom evropskom ratu izazvalo je paranoju na Zapadu i viziju Bosne kao islamske države koja povezuje Jadransko more i Tursku sa Iranom, stvarajući neprijateljsku muslimansku naciju unutar granica Evrope.
       I u izvještaju američke Radne grupe za terorizam i nekovencionalno ratovanje (Task Force on Terrorism & Unconventional Njarfare), proslijeđenom 1. septembra 1992. američkom Kongresu, apostrofirano je mudžahedinsko prisustvo. Od početka ljeta - stoji u tom dokumentu - muslimanske trupe su pojačane dobrovoljcima iz redova nekoliko islamističkih organizacija. Oni su u Bosnu stigli na poziv iz Teherana da vode "sveti rat" i u želji da čine zlodjela u ime islama. Oni uključuju veoma obučene i u borbi već dokazane dobrovoljce iz Irana, Avganistana, Libana i nekoliko drugih arapskih zemalja. Mnogi arapski dobrovoljci ranije su se borili u palestinskim terorističkim organizacijama u Libanu i u pokretu otpora u Avganistanu. General bosanske vojske Armin Pohara potvrdio je da je do sredine avgusta stiglo oko stotinu osamdeset mudžahedina sa Srednjeg istoka. (Iranski izvori tvrde da je taj broj bio veći od hiljadu.)
       Prvo osvjedočenje na srpskoj strani o prisustvu mudžahedina iz Irana zbilo se tokom borbi u rejonu Bijelog Brda, jugozapadno od Dervente, kada su na razbojištu nakon bitke pronađene tri mudžahedinske lešine.
       Jedinica avganistanskih mudžahedina pod komandom crvenobradog avganistanskog veterana Mahmud Abu Abdul Aziza al Muntesiba iz Saudijske Arabije, stigla je u avgustu 1992. u Travnik. Vezirski grad, izabran možda baš zbog svoje osmanlijske prošlosti - ponovo je dočekao zaboravljeni folklor - turbane, jatagane, šalvare. Svoj kamp za obuku domaćih muslimana Abdul Aziz, jedan od poglavara međunarodnog islamističkog pokreta, ustanovio je u Mehuriću kod Travnika.
       Slični kampovi nikli su i u drugim srednjobosanskim gradovima. Iz razloga koji će biti pojašnjeni u nekom narednom poglavlju, Zenica je postala omiljeno stjecište "svetih ratnika islama" pod zapovjedništvom Alžirca poznatog kao Abu Maali.
      
       "NASTAVNI CENTRI": U dvorištu se vijorila crna islamska zastava opisao je atmosferu mudžahedinskog logora u zeničkom naseljju Podbrežje novinar londonskog "Tajmsa". - Borci su se okupili u grupama ispred reda neobičnih vozila. Bilo je tu Arapa, Kavkažana i Afrikanaca. Većina ih je nosila brade, neki obrijanih glava, svi u iznošenim uniformama i dobro naoružani - oštrooki, žilavi, ljudi koji ne opraštaju. Među njima je stajala šaka mladih Bosanaca, pripadnika jedne domaće formacije koja broji između četrdeset i pedeset ljudi i koji su prošli šestomjesečnu obuku u Podbrežju prije nego što su se priključili "El mudžahidu", prvoj mudžahedinskoj jedinici u Bosni. Slične jedinice, sastavljene od mladih boraca, nikle su u čitavoj zemlji.
       Danas postoje - zabilježio je revivalistički list "Ljiljan" u januaru 1994 - mnogi nastavni centri za obuku, kako mladih regruta tako i oficira, koji će popunjavati redove Armije BiH koja pretenduje da postane moderna vojna organizacija. Jedan od prvih je nastavni centar u Kalesiji u kojem se momci, osim vojnih vještina, obučavaju i na vjerskome planu. Osnivači ovoga centra bili su Nusret Imamović, student Fakulteta islamskih nauka u Sarajevu, Nihad Aščić, učenik Gazijine medrese, hafiz Husein Smajić, sveštenik Medrese, Haris Kulović, i drugi momci, koji o razlozima otvaranja ovoga centra kažu: "Do tada smo vodili borbu za odbranu gole egzistencije, a željeli smo toj borbi dati novi impuls. Tada naša odbrana prerasta u borbu u ime Alaha, za odbranu vjere, domovine i časti muslimanskog naroda." Odluka se brzo realizovala. U jednom selu kraj Kalesije pronađen je objekat koji je zatim adaptiran, i 6. decembra 1992. zvanično je otvoren Nastavni centar za obuku mudžahida "Muasker". Već 10. decembra počela je obuka prve generacije od trideset momaka koji su pažljivo izabrani iz svih kalesijskih jedinica kao najbolji borci... Po završetku dvomjesečne obuke oni se vraćaju u matične jedinice gdje imaju zadatak da utiču na svoje kolege i da im približe ideju islama. To se treba postići razgovorima i kontaktima sa borcima, ali prvenstveno ličnim primjerom ponašanja po islamskim propisima. U komandi Centra kažu: Ova obuka je pokušaj da se od običnog borca napravi borac na Alahovom putu za opstanak i slobodu svoga naroda, mudžahid, koji će biti uzor svima ostalim, svojim ponašanjem u svakodnevnom životu, a posebno u akcijama" Samo najbolji momci sa obuke imaju mogućnost da ostanu u Centru. Oni su tada pripadnici specijalne jedinice "El mudžahedin". To je, u stvari, bio cilj osnivanja Centra - od najboljih kalesijskih boraca probrati opet najbolje, u svakom pogledu, i formirati jednu elitnu jedinicu koja će biti sposobna za obavljanje najtežih zadataka.
       Praktično oduševljenje prisustvom "islamske braće" i volju da im se prikloni izrazio je i izvjesni Rizo Isaković sredinom avgusta 1992, novinaru londonskog "Sandej tajmsa": "Srećan sam među mudžahedinima, jer musliman je musliman!"
      
       MASAKR: Jedinice teslićke brigade Srpske vojske potkraj avgusta iste godine oslobodile su Crni vrh nedaleko od Tešnja i pronašle obezglavljena tijela Blagoja Blagojevića, Nenada Petkovića i Brane Đurića. Odsijecanje glava izvršili su mudžahedini pomoću konopaca kojim su žrtvama straga vezali ruke i podizali uvis, a onda sabljom odsijecali glave.
       U napadu na Crni vrh kod Tešnja u jesen 1992. učestvuje grupa mudžahedina iz Saudijske Arabije. Šejh Abu Sulejman al Meki, profesor islamskih nauka na univerzitetu u Meki, jedan je od četrnaestorice tada ranjenih od kojih su četvorica, među njima i Abu Sulejman, ostali teški invalidi. Četvorica su, opet, poginula u ovoj borbi.
       Pretežno saudijski, sudanski i bahreinski mudžahedini u sastavu ove grupe ratovali su pod imenom Abdulah al Džedavi, Sunajb al Džedavi, Jusuf al Xubejli, Faris al Falastini, Muhamed al Hixazi, Faris Jasir, Muaz al Kasimi, Sufjan al Kasimi, Munib al Lah, Abdul Rahman al Medini, Ali al Meki, Asim al Meki, Dedžana al Meki, Hadžir al Meki, Ikrima al Meki, Imran al Meki, Muhamed al Meki (dvojica), Tamin al Meki, Taud al Meki, Ubeida al Meki, Abdul Rahman al Misri, Ahmet al Misri, Musab al Misri, Al Migvar al Rijadi, Halad al Rijadi, Halid al Rijadi, Ejub al Šamraji, Musab al Šerif, Musab al Tahimi, Al Haris al Taifi, Hašim al Taifi, Dedžana al Taifi, Jasir al Taifi, Mudžahid al Taifi, Tamin al Taifi, Džafer al Tajar, i napokon pod imenima iza kojih bi se mogli skrivati "domaći mudžahedini", bosanski đaci na visokim islamskim školama na Istoku - Abu Talha, Abu Hamid, Abu Enes, Abu Omer, Abu Senad i Abu Samir al Bosnavi (moguće Samir Avdić), od kojih će jedan, pod ratnim imenom Jasin el Bosnavi, musliman iz Sarajeva, poginuti kasnije i u sastavu mudžahedinskih odreda u Čečeniji.
       Kod poginulih mudžahedina, sem amblema sa ratišta Bliskog i Srednjeg Istoka, sabalja, amuleta, specijalnih naprava za likvidaciju i zlopaćenje zarobljenika, mnoštva iskaznica i falsifikovanih ličnih dokumenata, pronađena je i rolna filma na kojoj su zabilježene etape dolaska jednog mudžahedina, od porodične kuće u nekoj bliskoistočnoj zemlji, prolaska kroz neki primorski grad u Hrvatskoj, do nekog bosanskog proplanka na kojem stoji mudžahedin sa odsječenom glavom u rukama, a zatim i detalj triju odsječenih srpskih glava bačenih u sanduk za municiju.
       Prema dokumentaciji zaplijenjenoj u rejonu Crnog vrha, jedinica mudžahedina brojala je blizu pedeset ljudi čije su rukovodstvo sačinjavali Abu Isak al Meki, glavnokomandujući; Abu Suhajb al Meki, zamjenik glavnokomandujućeg; šejh Abu Sulejman, pomoćnik za vjerska pitanja; Abu Salih al Džedavi, pomoćnik za vojna pitanja; Abu al Zubejr al Haili, pomoćnik za artiljeriju; Abu Mesaid al Meki, topograf; Abu Abaz al Havlani, instruktor za mine; Sead S. M. al Garaf al Meki, vjerski službenik, i Abu Abdul Aziz al Muntesib. U borbama je ubijen Halil Abdul Aziz, učitelj iz Saudijske Arabije. Mudžahedinima je legitimacije izdala vjerska škola u Meki.
       U pasošu Seada S. M. al Garafa upisano je prethodno putovanje u Pakistan, zatim Austriju, Sloveniju. Zagrebački imam i predsjednik "Kriznog štaba muslimana Hrvatske za pomoć Bosni i Hercegovini u ratu" Šefko Omerbašić (sa sjedištem u Tomšićevoj ulici) Seadu al Garafu al Meki izdao je 7. avgusta dozvolu o "humanitarnom" putovanju u bivšu Bosnu i Hercegovinu radi, kako stoji u dokumentu - sagledavanja mogućnosti dopreme humanitarne pomoći stanovnicima tog kraja. Zagrebački imam, naime, proslijedio je brojne grupe mudžahedina na ratište.
       Krajem avgusta 1992. turski list "Milijet" donio je izvještaj koji svjedoči da se u tom trenutku u Bosni bori najmanje hiljadu i tristo mudžahedina iz arapskih zemalja i, naravno, Turske. Prema "Milijetu", u Bosni se bori stotinu šezdeset turskih građana među kojima je pala i prva žrtva - izvjesni Selami Jurdan. List je objavio i fotografiju Jurdanova groba negdje u okolini Visokog.
      
       HRVATSKA ŠUTNjA:Već u septembru 1992. vođe HVO u srednjoj Bosni javno su upozorile na opasnost od mudžahedina koji se bore u Izetbegovićevim jedinicama.
       Prije izvjesnog vremena - saopštio je glavni tajnik (generalni sekretar) HVO za Bosnu i Hercegovinu Ignac Koštroman - uhićeno je nekoliko do zuba naoružanih ljudi sa diplomatskim pasošima Irana. Intervenirala je i iranska ambasada s obrazloženjem o njihovim karitativnim namjerama u Bosni. Međutim, postoje dokazi da se mudžahedini, zna se i brojno stanje ovih jedinica i centri obuke - obučavaju za diverzantske i terorističke akcije.
       U toku prve ratne posjete zemljama islama u Persijskom zalivu, u vremenu od 27. do 29. oktobra 1992. godine, Izetbegović izjavljuje da su naša muslimanska braća dužna da nam pomognu u pravednoj bori protiv pokušaja da se naša domovina podijeli. Završavajući posjetu šiitskom islamu, u znak lične zahvalnosti turskoj braći za pomoć koju mu pružaju, Izetbegović je posjetio i Ankaru, u kojoj je tri mjeseca ranije Ejup Ganić izašao s radikalnim zahtjevom za vojnom pomoći. Usput da reknemo, u Ankari je Izetbegović izjavio kako bi u odbrani od agresora naša vojska mogla upotrijebiti i hemijsko oružje, što je bio nedvosmislen znak da se vođa bosanskih muslimana naprasno domogao i onih istočnjačkih arsenala koje je Zapad jedva ili nikako kontrolisao.
       Nedjelju dana kasnije zapadne agencije prenijele su vijesti iz Teherana, prema kojima se priprema veliki broj iranskih pazderana za odlazak na bosanska ratišta, pošto iranska vlada rat u Bosni i Hercegovini smatra drugom velikom bitkom za islam. Iranski ambasador u Zagrebu, kojeg je primio Stjepan Mesić, tih dana uručio je Tuđmanu zvanični poziv iranskog predsjednika Hašemi Rafsandžanija da doputuje u Teheran.
      
       TUĐMAN-IGRA:Novi signal Zapadu stigao je 16. novembra 1992. kada u Sarajevo stiže visoka delegacija Konferencije islamskih zemalja sa Hamidom al Gabidom na čelu, koju prima Alija Izetbegović. Ponovljen je tom prilikom zvanični islamski zahtjev za opštom vojnom intervencijom u Bosni, koja bi bila u isključivoj koristi muslimanske vlade u Sarajevu.
       Veza između Izetbegovićeve prethodne posjete islamskim zemljama, zahtjeva Islamske konferencije za oružanom intervencijom, poziva Tuđmanu da posjeti Iran i Izetbegovićeve prethodne posjete Zagrebu, očigledna je.
       Tuđman nije otputovao u Teheran, ali je iranski ministar vanjskih poslova Velajati 26. novembra hitno doputovao u Zagreb, s namjerom da posjeti Sarajevo. Snage Ujedinjenih nacija, međutim, nisu garantovale bezbjednost Velajatijevog leta za Sarajevo, što je iranski šef diplomatije donekle nadoknadio dvostrukim telefonskim razgovorom sa Izetbegovićem.
       Prvog i 2. decembra u saudijskom gradu Džedi održana je konferencija Organizacije islamskih zemalja kojoj prisustvuje i Izetbegović. Konferencija se izjasnila za finansijsku i vojnu pomoć muslimanima u Bosni i ponovila zahtjev da svjetska zajednica izvrši vojnu interveniciju čemu su se odmah suprotstavili Oven i Vens, koji su prisustvovali Konferenciji u ime Evropske unije, odnosno Ujedinjenih nacija. Po povratku iz Džede Izetbegović se 4. decembra u Zagrebu ponovo sastao sa Tuđmanom, formalno radi dogovora oko koordiniranog nastupa na predstojećoj ženevskoj konferenciji posvećenoj bivšoj Jugoslaviji; suštinski da bi Tuđmana oslobodio bojazni i sumnji u pogledu "ugroženosti hrvatskih interesa u Bosni" uvođenjem "globalnog islamskog faktora".
       2 Mirsad (Mustafe) Mahmutović (1953, Biškovići kod Zenice), školovao se na islamskom univerzitetu u Medini, radio kao imam u Zenici, Gračanici i Visokom, postao je komandant tzv. Ratne oficirske škole u Zenici i nosilac ratnog priznanja "zlatni ljiljan".
       3 Ismet efendija Šljivo, sarajevski imam, vanredni student treće godine Fakulteta islamskih nauka u Sarajevu, poginuo je u napadu na srpsko naselje Vraca u junu 1992. godine.
      
       (Nastaviće se)
      
      

Kad Velika Sila hoće da crno predstavi kao ružičasto - uspeva joj. Sva su joj sredstva na raspolaganju, a tu je i uobičajena karakterna crta slabijih, da i ne razmišljajući potvrde da je baš tako kako Sila kaže. Čitava "međunarodna zajednica" je na svojevremena srpska upozorenja o prisustvu i učinku "svetih ratnika" islama u ratu u BiH gledala s prezrenjem. Jer SAD su tada nalazile da je "srpska opasnost" veća od svih opasnosti u regionu, a bogami i šire. Srpske priče predstavljene su kao somnabulije, a srpski dokazi - čak i u vidu odsečenih glava - izazivali su podsmeh.        Sve se promenilo u danu. "Sveti ratnici" su postali hit tema. Tako i zagrebački nedeljnik "Nacional" objavljuje mudžahedinsku Be-Ha priču tako da bi se i Radovan Karadžić postideo zbog mirnoće s kojom je o tome pričao u ratnim prilikama. "Alija Izetbegović je bio čest gost mudžahedina..." "Ali nevjernici moraju znati da se bitka nastavlja do Sudnjeg dana", komentariše hodža potpisivanje Dejtonskog sporazuma. Tu je i priznanje da su mudžahedini stizali preko Hrvatske...        NIN-ov feljton će dati prikaz koji se sastoji od reportaža i beleški u zapadnoj štampi, službenih izveštaja koji su bagatelisani, i tek nekih srpskih svedočenja koja dosad nisu uzimana ozbiljno.        Pisac feljtona Miroslav Toholj, kao bivši ministar informisanja RS, svakako je bio na mestu gde su stizale mnoge vesti i izveštaji. One su ovde beležene bez mnogo emocija i komentara. Činjenicama to, ponekad, nije ni potrebno.