Ponavljani slučajevi sporadičnih infekcija bakterijom antraksa u Sjedinjenim Američkim Državama sve jasnije dobijaju etiketu terorističkih akcija, izbacujući u prvi plan drevnog neprijatelja - patogene mikroorganizme

      Biološki agensi kao oružje u borbi protiv neprijateljske žive sile ne predstavljaju novost. Jeftini za proizvodnju i održavanje i jednostavni za distribuciju, patogeni mikroorganizmi korišćeni su na bojnom polju više puta u istoriji ratovanja, a prvi put još u četrnaestom veku, kada su na Krimu upotrebljeni leševi inficirani bubonskom kugom. Relativno slaba efikasnost s jedne i dug latentni period pre ispoljavanja efekata, s druge strane, ograničili su upotrebu biološkog oružja u masovnim konfliktima na pojedinačne, diverzantske akcije u tzv. tihom ratu. U aktuelnim okolnostima ekspanzije svetskog terorizma biološko oružje ponovo dobija veći značaj, kao idealno sredstvo za izazivanje epidemija velikih razmera.
       Kada je u pitanju izbor agenasa koji se koriste u biološkom ratu, postoje nekoliko pravila kojih se napadač mora pridržavati. Pre svega, prokuženost ciljne populacije agensom mora biti mala, što znači da je u industrijski visokorazvijenim zemljama sa dobrim sanitarno-higijenskim uslovima osetljivost populacije veća nego u siromašnijim područjima. Potom, treba voditi računa o virulenciji i patogenosti agensa (koja je velika u slučaju kada se ne planira osvajanje teritorije), epidemiologiji bolesti koju izaziva, kliničkim manifestacijama koje treba da budu neodređene kako bi se uzročnik što kasnije identifikovao itd.
       Otkako se u Sjedinjenim Američkim Državama pojavilo nekoliko sporadičnih slučajeva infekcije bakterijom antraksa, ovaj uzročnik našao se u žiži interesovanja svetske javnosti. Bakterija antraksa smatra se gotovo idealnim biološkim oružjem iz više razloga, ponajviše zbog toga što ima sporogeni oblik, u kome može opstati u nepovoljnim uslovima i lako se distribuirati ("beli prah"). U toplom i vlažnom okruženju, kakvo postoji u ljudskim plućima, iz spora se razvijaju izrazito patogene aktivne forme, koje imaju visok letalni potencijal (smatra se da je letalna doza jedva nekoliko hiljada spora). U prirodi, spore i aktivni oblici antraksa mogu se naći u zemljištu i često kod stočara i zemljoradnika izazivaju znatno blaže kožne infekcije, takozvani crni prišt.
       Poslednjih nedelja, na Internetu se pojavilo na hiljade sajtova posvećenih antraksu, koji pružaju detaljne informacije o uzročniku, njegovom prenošenju, vrstama bolesti koje izaziva, dijagnozi, lečenju i prevenciji. Za početak, pročitajte članak o antraksu kao biološkom oružju na lokaciji http://jama.ama-assn.org/issues/v281n18/ffull/jst80027.html. Kompletna slika bakterije antraksa, koju je otkrio Robert Koh 1877. godine, predstavljena je na adresi http://www.bact.wisc.edu/Bact330/lectureanthrax. Detaljan i razumljiv opis kožne, plućne i crevne varijante antraksa čini sadržaj sajta Centra za kontrolu infektivnih bolesti, http://www.cdc.gov/ncidod/dbmd/diseaseinfo/anthrax_g.htm, s koga možete preći na još detaljniji opis na adresi http://www.bt.cdc.gov. Detaljne podatke o bolestima koje izaziva antraks i načinima njihovog otkrivanja i kontrole, posebno na ljudima i životinjama, naći ćete na sajtu http://www.vetmed.lsu.edu/whocc/mp_world.htm.
       Antraks u ratnom okruženju pokazuje izvesne specifičnosti. O njima se raspravlja u članku Šeldona Kembela na adresi http://www.emergency.com/anthrax.htm. Tu ćete naći siže o infekciji, dijagnostici, terapijskim preporukama, simptomima i ranom otkrivanju bolesti, što je najvažnija protivmera u borbi protiv epidemije. Konkretna upotreba spora i načini borbe protiv epidemije predstavljeni su na lokaciji http://www.terrorismfiles.org/weapons/anthrax_biological_warfare_agent.html. Odgovori na najčešća pitanja o ovoj zaraznoj bolesti, poznatoj i pod nazivom "maligni edem", nalaze se na lokacijama http://www.aomc.org/ComDiseases/Anthrax.html i http://www.anthrax-information.com. Interesantan članak o velikoj epidemiji antraksa u Sovjetskom Savezu 1979. godine pročitajte na adresi http://www.ucpress.edu/books/pages/8835.html. Posetite i neke od sajtova posvećenih prevenciji i lečenju ove bolesti: http://www.anthrax.osd.mil, http://www.aviationmedicine.com/anthrax.htm, http://www.gulfwarvets.com/anthrax.htm, http://www.getanthraxtreatment.com, http://www.cipro-anthrax-cure.com, http://www.anthrax-protection.com.
       Da postoje i suprotna mišljenja, po kojima je čitava fama oko antraksa produkt gole propagande, te da se ova bakterija ne može koristiti kao efikasno biološko oružje, svedoče tekstovi jednog biologa na adresi http://www.nov55.com/athr.html.
      
       GRADIMIR JOKSIMOVIĆ