“Drevna država Srbina cara Nina bila je svetsko carstvo kojem je pripadala polovina savremene Evrope, deo Azije i Afrike”, prva je rečenica na jednom neobičnom sajtu posvećenom istoriji Balkana

      O istoriji ovih prostora praktično se nikada ne može govoriti bez strasti, u miru i trezvenosti naučnih okvira, a to treba da imate na umu, dok na Internetu tragate za podacima o istoriji Balkana, posebno ukoliko želite da dotaknete i osetljive (i aktuelne) teme preplitanja naroda na istom geografskom prostoru, kao što su srpski i albanski.
      
       Balkan - “košnica” naroda
       Još od pradavnih vremena, pre više od 40 000 godina, balkanski deo teritorije današnje Srbije bio je naseljen ljudima. Tadašnji homo sapiens živeo je u pećinama i lovio hijene, mamute i lavove. Nailaskom ledenog doba, nastaje svojevrsna pauza u ljudskom prisustvu, da bi oko 7000. godine p.n.e. počela da se izgrađuje i jedna od najimpozantnijih kultura praistorije, kultura Lepenskog vira. Do prvog pojavljivanja Slovena, međutim, bilo je proteklo još mnogo vode Dunavom, čiji je jedan od virova postao svetski poznati naziv za važan arheološki lokalitet (http://www.muzej-mpek.org.yu/lepvir.htm, http://www.yurope.com/people/nena/vir).
       U VI veku, usled najezde varvara iz Azije, tokom Velike seobe naroda, na severne obode granice Vizantije dospevaju prva neslovenska i slovenska plemena, među kojima su se izvesno nalazili i preci današnjih Srba. Novopridošli Sloveni oštro su se sukobljavali sa Vizantijom i Bugarskom, ali ništa manje nisu bili žestoki ni međusobni obračuni i konflikti srpskih kneževa - članova iste familije za prevlast. Zahvaljujući snažnom uticaju prostorno bliske vizantinske civilizacije, u IX veku dolazi do hristijanizacije Srba (http://www.snaga.org.yu/ilustrovana_istorija_srba/tekst/srpski/01/01-06-doseljavanje-slovena.html, http://www.pkv.co.yu/public/pages/istorija.htm).
       Iako, za razliku od Srba, Albanci nisu formirali sopstvenu državu sve do Balkanskih ratova i 1912, većina albanskih historiografa period srednjeg veka u kojem dolazi do prvih dodira ovih dvaju naroda označava kao vreme porobljavanja starosedelačkih, albanskih plemena od strane agresora - Srba, zasnivajući svoju tvrdnju na predlošku da su Albanci direktni potomci drevnih naroda, čije poreklo seže u vremena pre Rimljana. Koji su to narodi, čak ni među na Internetu prisutnim mišljenjima albanskih autora ne postoji jedinstven stav, ali se najčešće vrši identifikacija tog naroda kao “ilirskog porekla”. Prema najsmelijim tvrdnjama nekih “istoričara” (sa navodnicima, na žalost), Albanci su najstarija rasa (!) jugoistočne Evrope, čiji su preci i sami bili prapreci Ilira i koji su pre više od 4000 godina naselili Balkan i tu oformili prehelensku civilizaciju, na osnovu čega su svi kasniji doseljenici zapravo uljezi. “Najambicioznija”, zamisao je tvrdnja da su Albanci jedini autentični prastanovnici čitave Evrope, koja se gradi na činjenici o postojanju druge, kavkaske Albanije, na području današnjeg Azerbejxana (http://www.albanian.com/main/history/origins.html, http://www.lonelyplanet. com/destinations/europe/albania/history.htm, http://www.scf.usc.edu/~baguirov/albania/caucasian-albania.html)!
       Iako, navodno, prastarog porekla, prvo pominjanje Albanije zabeležen je tek u latinskim spisima iz XI veka i to kao geografski pojam za prostor između Ohrida i Soluna, a pomen albanskog naroda tek u XIII stoleću (http://www.hungary. com/corvinus/lib/pas/pas05.htm). To nije smetalo albanskom nacionalno angažovanom publicisti iz XX veka, Faiku Konici, da ustvrdi da reč “albanija” potiče od naziva ilirskog plemena Albanoi, o čijem postojanju govori još Ptolomej u II veku (http://www.albanian.com/main/history/etymology.html)!
      
       Prvi kontakt
       Značajno objedinjavanje srednjovekovne srpske države pod vođstvom dinastije Nemanjića i njenog osnivača, velikog župana Stefana Nemanje, označava proces njenog snaženja i teritorijalne ekspanzije, pre svega ka jugu. Krajem XII veka osvojen je prostor današnjeg Kosova i Metohije, a srpski uticaj na teritoriji današnje Albanije svoj vrhunac dostiže za vreme vladavine cara Stefana Dušana u XIV stoleću (http://www.srbija-info.yu/cinjenice/srednjivek.html, http://solair.eunet.yu/~zeljkoj/Istorija.pdf, http://www.rastko.org.yu/rastko-al/zbornik1990/jbojovic-sloveni.php).
       O ispraznosti koncepta da se srednjovekovni društveni odnosi, pa među njima i odnosi između pojedinih etnija na silu ukalupljuju u savremene nacionalističke okvire, na osoben način govori obiman tekst u okviru Projekta “Rastko” (http://www.kosovo.com/rastko-kosovo/istorija/knjiga_o_kosovu/bogdanovic-kosovo_pogovor.html), što ne znači da i sam ne bi mogao biti predmetom određenih kritika. U ovom tekstu konzistentno se prati vremenska linija dešavanja i interakcije dveju današnjih antagonizovanih nacija, sa svim implikacijama koje one nose. Pažnju surfera privlači i tekst Radomana Tomaševića “Kako su se Albanci proglasili za Ilire”, objavljen u časopisu “Srpsko nasleđe”. Ne ulazeći u naučnu (ne)zasnovanost teza koje u ovom članku promoviše autor, njegovim pažljivim čitanjem dolazi se do podatka u čiju je istinitost gotovo nemoguće posumnjati, jer se i na samoj Mreži može sresti mnogo puta - da je priča o Srbima kao poslednjoj brani hrišćanstva pred nadirućim Turcima - muslimanima gotovo na identičan način ispričana i među Albancima, sa tom razlikom da se kao glavni borac protiv nadirućeg turskog osvajača (albanski publicisti neretko “elegantno” zaobilaze epitet “islamski”) pojavljuje njihov nacionalni junak Skenderbeg (http://www.srpsko-nasledje.co.yu/sr-l/1998 /03/article-08.html, http://home.hiwaay.net /~pspoole/skander.htm, http://www.newadvent.org /cathen/01253b.htm). Na adresi http://www.komunikacija.org.yu/komunikacija/casopisi/zbornikpristina/XXX/d015/document nalazi se briljantna naučna studija Rastka Vasića o starom plemenu Autarijata na Kosovu, koje baca dodatno svetlo na najstariju istoriju tog dela Balkana, dok je na http://www.yurope.com /zines/republika/arhiva/98/ 192/192_8.HTM dat jasan i objektivan sažetak cele problematike.
      
       “Pravi” starosedeoci
       “Drevna država Srbina cara Nina (oko 2.000 god. st.e.) bila je svetsko carstvo kojem je pripadala polovina savremene Evrope, deo Azije i Afrike”, prva je rečenica na sajtu http://indic1.tripod. com/istorija.htm, koji na sebi svojsten, “konzistentan” način “dokazuje” srpsko poreklo svih naroda sveta. Na njemu ćete saznati da je prezime Aleksandra Velikog bilo Karanović, da je starorimski kralj Tarkvinije bio Srbin - Rumljanin, da je Troja izvorno srpska varoš ili da je reka Nil naziv dobila od Srba.
       Da “niko nije siguran” u vezi sa svojim poreklom, govori se i na sajtu http://www.geocities.com/illyria _diokles/Illyria.html, na kojem, recimo, možete pročitati da Crnogorci uopšte nisu Sloveni, nego potomci Ilira (!). Ako se svemu ovome dodaju teze mnogih “istoričara” (sa ili bez navodnika) i drugih naroda Balkana koji govore u prilog “najstarosti” sopstvene nacije, lako se može izvesti nepobitan zaključak da su jedini istiniti pražitelji našeg poluostrva - mikroorganizmi.
      
       DUŠAN KATILOVIĆ