Da li bi po današnjim kriterijumima Gavrilo Princip zaista mogao da bude terorista a ne borac za ujedinjenje, za kakvog je važio 80 godina?
       - Ubistvo tiranina istorija svrstava u herojska dela i ono služi kao simboličan čin otpora, hrabrosti i vrline. Zaverenički pokreti i atentatori, pobunjenici, dekabristi, karbonari i anarhisti, ispisali su dobar deo moderne istorije u Rusiji, Poljskoj, Italiji. Danas se prkosna nacionalna borba više ne vodi protiv istaknutih silnika, diktatora i moćnih pojedinaca, nego protiv vladajuće civilizacije, pa i čitavih naroda. Masovna ubistva i potajna trovanja velikog broja nevinih ljudi nisu isto nasilje kakvo je nekada bilo ubistvo tiranina. Nije isto zatvarati vodu jednome gradu, otimati putnike, pucati nasumice ili mučki ubijati iz busije, i na drugoj strani viteški stati oči u oči pred neprijateljem. Onaj ko bi danas iz bilo kojih razloga hteo svrstati Gavrila Principa među teroriste, taj bi u nasilnike i teroriste u istom paketu morao svrstati i Viljema Tela, švajcarskog nacionalnog junaka, koji se na isti način, istim simboličnim činom otpora, borio za slobodu svoga obespravljenog naroda, i to protiv istog stranog ugnjetača kao i Gavrilo Princip - protiv Habzburgovaca!
      
       Šta je bila istorijska veličina, a šta zabluda u ideji “Mlade Bosne”?
       - Nasleđe “Mlade Bosne” nije političko nego moralno. Otkako se time bavim, tu nikada nisam našao ni trunku nacionalne, verske ili kulturne isključivosti. Istina, u zanosu oslobodilačke i revolucionarne borbe, bilo je jakog nacionalnog patosa, ali nikada prostačke i osorne bahatosti, uličnog populizma, zatucanosti i jevtinog srbovanja. Veličina “Mlade Bosne” bila je u gospodstvu duhova i dinamici ideja, u dostojanstvu slobode, u otvaranju prema Evropi, u prihvatanju građanskih standarda i modernih civilizacijskih merila. Čak i njihove zablude - da se nacionalna obnova može postići upornim prosvećivanjem masa, da će, makar i prigušena, svagda postojati jedna zajednička jugoslovenska civilizacija i da će se ozdravljenje svih balkanskih naroda najbolje ostvariti ako počne u glavama i u duhu, sitnim radom svakog pojedinca za zajedničku stvar, čak i te zablude, ostale su da žive sve do današnjega dana.
      
       Da li je politički koncept “Mlade Bosne” baštinjen u srpskom nacionalnom pokretu u BiH devedesetih godina prošlog veka?
       - Na početku 20. veka “Mlada Bosna” je bila nacionalni oslobodilački i ujediniteljski pokret otvoren prema Evropi. Jugoslovenska misao bila je njena glavna koheziona snaga, pa su tu misao prihvatali i svi drugi koji su pod srpskom zastavom tada hteli da se oslobode tuđinske vlasti - podjednako Srbi, Hrvati, Slovenci, i Muslimani. U Dalmaciji, Bosni, Hrvatskoj i Vojvodini, Srbija se tada doživljavala kao jugoslovenski Pijemont, a ne kao zavojevačka projekcija nekakve Velike Srbije. Na kraju 20. veka, stvari su se bitno izmenile i najvećim delom otišle u suprotnom smeru.
      
       Akademik dr PREDRAG PALAVESTRA