O našim prigodnim antifašistima

Oktobar je u Srbiji mesec kada se u zemlji održava niz komemoracija i obeležavanja godišnjice oslobođenja gradova od fašističke okupacije. U Kraljevu je oko 1.000 građana prisustvovalo komemoraciji žrtvama koje su vojnici nemačkog Vermahta streljali u oktobru 1941. Streljano je najmanje 2.100 ljudi među kojima i jedan broj Slovenaca. Vence su položili predstavnici opštine Kraljevo, ambasade Slovenije, župan Maribora Franc Kagler, predstavnici Ministarstva za rad i socijalnu politiku, načelnik Raškog okruga. Na obeležavanju 66. godišnjice fašističkog streljanja u Kragujevcu je održana tradicionalna muzičko-scenska manifestacija Veliki školski čas. Dana 21. oktobra 1941. godine nemački okupatori su – u znak odmazde zbog akcije pokreta otpora kada je ubijeno 10 i ranjeno 26 vojnika – streljali 2.796 građana Kragujevca, među kojima i 300 đaka i profesora Prve kragujevačke gimnazije. Vence su položili učenici Prve kragujevačke gimnazije, predstavnici Vlade Srbije, grada Kragujevca, Skupštine Vojvodine, predstavnici ambasada Nemačke, SAD, Izraela, kao i delegacije 11 gradova pobratima. Prošlo je 63 godine od kada su jedinice Narodnooslobodilačke armije pod rukovodstvom generala Peka Dapčevića i Crvene armije oslobodile Beograd. Oko 3.000 partizana i 1.000 Sovjeta dali su svoje živote za oslobođenje glavnog grada. Obeležavanju godišnjice oslobođenja Beograda prisustvovali su predsednik Republike Srbije Boris Tadić, predstavnici Vlade Srbije, ministarstva odbrane, ambasade Rusije, Ukrajine i Belorusije i predstavnici SUBNOR-a Srbije i drugih nevladinih organizacija. Indikativno je da, osim Bojana Kostreša koji je i po službenoj dužnosti kao predsednik Skupštine AP Vojvodine prisustvo skupu u Šumaricama, niko od zakletih antifašista iz novosadske kolone se nije pojavio. Izostali su i oni najgrlatiji i najradikalniji antifašisti – Nenad Čanak, Čedomir Jovanović, Žarko Korać, Ivana Dulić-Marković, a nije bilo ni predstavnika Centra za regionalizam, Helsinškog odbora za ljudska prava, Inicijative mladih za ljudska prava. Nikog od onih koji su nedeljama vodili veliku kampanju o rastućoj opasnosti od fašizacije Srbije. Kako tumačiti njihov izostanak? Za ovu grupaciju naših prigodnih antifašista nije ni politički korektno, ni politički probitačno dolaziti na komemorativne skupove na kojima se odaje dužna počast velikim žrtvama srpskog naroda. Wihov antifašizam je politički strogo doziran i ima ograničenu i strogo propisanu političku i marketinšku upotrebu. On se aktivira kad Srbiju treba predstaviti kao tamni i tužni vilajet u kome nesmetano buja fašizam i narasta nezaustavljiva klerofašizacija društva. Antifašizam je tako za njih samo još jedno u nizu korisnih i primenjivih liberalno-demokratskih i građanskih političkih i marketinških sredstava u dokazivanju da je Srbija i posle 2000. godine zemlja koja nije sposobna i spremna da izgradi i održi slobodno, demokratsko i civilizovano društvo. Marinko M. Vučinić