Kineska pretnja Americi

“Naša nova svemirska politika predviđa da možemo braniti orbitu tehnologijom, ali ne možemo, i Kinezi su to upravo dokazali”, izjavio je jedan američki analitičar nakon što je, početkom godine, raketa ispaljena iz jednog kineskog svemirskog centra uništila cilj 865 kilometara iznad Zemlje. Iako je meta bio meteorološki satelit koji je pripadao samoj Kini, ova vest uzbunila je američki vojni establišment. Tačno šest godina pre ovog, za neke nemilog događaja, 11. januara 2001. godine, komisija kojom je predsedavao budući sekretar odbrane u administraciji Yordža Buša Donald Ramsfeld, Kongresu je predala izveštaj o proceni američke nacionalne bezbednosti u svemiru. U tom izveštaju pisalo je da je samo pitanje vremena kada će doći do sveopšteg rata u Zemljinoj orbiti. “Istorija nas je naučila da je svaki prostor – vazduh, kopno, voda – bio poprište ratnog sukoba. Realnost ukazuje na to da ni sa kosmosom neće biti ništa drugačije. S obzirom na ovo, SAD moraju razviti sredstva i da odvrate neprijateljska dejstva iz svemira i u svemiru, ali i da se brane od njih i da obezbede sebi kontinuiranu nadmoć”, bio je zaključak ovog izveštaja. Preporuka izveštaja bila je vrlo eksplicitna – “vojni zvaničnici moraju razviti novu doktrinu za ofanzivna i defanzivna dejstva u svemiru”. Američki vojni planeri kao centralni problem na ovom polju vide ranjivost sistema koji se nalaze u Zemljinoj orbiti, koji su, iako imaju veliku prednost jer mogu da “vide” velike delove planete, potpuno izloženi, nemaju gde da se sakriju i kreću se na vrlo predvidiv način. Sadašnja razmišljanja na ovu temu u američkim vojnim i industrijskim krugovima mogu se nazreti iz debate vođene prošlog meseca tokom Konferencije o svemirskoj strategiji i odbrani. Tu je kao glavna pretnja Americi navedena Kina, a američki vojni planeri smatraju da su supremacija u vazduhu i svemiru ključni za svaku vojnu operaciju. Ove jeseni navršilo se 40 godina od usvajanja sporazuma o zabrani upotrebe nuklearnog oružja u svemiru, koji je potpisalo 98 zemalja, uključujući i SAD, ali u kojem se ne pominju druge vrste oružja. U svakom slučaju, nijedna država do sada nije izvršila napad iz kosmosa, a preskupi američki sistem protivraketne odbrane, koji je pre dve decenije započeo Ronald Regan pod nazivom “Ratovi zvezda”, još ne daje konkretne rezultate iako je njegov budžet udvostručen od 2000. godine. Neki, međutim, veruju da je američka politika o ovom pitanju agresivna i da je program protivraketne odbrane, za koji se godišnje izdvaja devet milijardi dolara, samo paravan za prikrivanje pravog cilja – proizvodnju ofanzivnog oružja. U javnost je tako nedavno procurila informacija da je Kongres izdvojio sto miliona dolara za istraživanje svemirskog oružanog sistema “falkon”, hipersonične krstareće letelice koja bi bila u stanju da izbaci 5,5 tona bombi na udaljenosti od čak 16.000 kilometara za manje od dva časa. Postoji i ideja, za sada samo na papiru, da se napravi oružje kolokvijalno nazvano “šipke od boga”, koje bi se sastojalo od “hiperbrzih svežnjeva šipki”, napravljenih od volframa, dugačkih šest metara i prečnika 30 centimetara, koje bi se ispaljivale iz niske orbite brzinom od 40.000 kilometara na čas na neprijateljske bunkere. Amerikanci proučavaju, u okviru projekta nazvanog EAGLE (orao), što je u stvari akronim za “Evolutionardž Aerospace Global Laser Engagement”, mogućnost pravljenja sistema koji bi trebalo da bude postavljen u nisku orbitu radi laserskog označavanja ciljeva, izviđanja, otkrivanja mogućeg prisustva hemijskog i biološkog oružja u vazduhu i uništavanje ciljeva. Predviđeno je da ovaj sistem, koji bi se sastojao od niza ogledala koja bi se nalazila u niskoj orbiti i preusmeravala laserske zrake sa zemlje ili vazduha na mete u svemiru, bude operativan do 2012. godine. Takođe, istražuje se i program antisatelitskog oružja (ASAT) na bazi kinetičke energije koje bi se nalazilo na Zemlji i raketama uništavalo satelite. Rusija – nezainteresovan posmatrač Rusija danas, čini se, ne posvećuje veliku pažnju proizvodnji svemirskih oružanih sistema, ali je u vreme Sovjetskog Saveza na tom polju bila najnaprednija na svetu i jedina je država koja je do sada imala funkcionalni antisatelitski sistem, pušten u rad 1979. godine. Baza se nalazila u Bajkonuru, a sistem se sastojao od raketa R-36 (NATO oznaka SS-9) i R-36M (NATO SS-18). Sadašnje stanje antisatelitskog sistema u Bajkonuru je nepoznato i on verovatno više nije operativan, iako postoje indicije da je bio modernizovan 1991. godine, jer sadašnja struktura ruskih svemirskih snaga ne sadrži nijednu jedinicu koja bi mogla upravljati ovim sistemom. Sovjeti su sa razvijanjem antisatelitskog oružja počeli još 1959. godine, a rad na usavršavanju ovog oružja ubrzao se pošto je 1. maja 1960. godine oboren američki špijunski avion U2 i pošto je procenjeno da će SAD ubuduće za špijunažu sovjetske teritorije koristiti isključivo satelite. Takođe, Moskva je tada odlučila i da napravi jedinstvenu borbenu svemirsku stanicu naoružanu laserima čiji bi zadatak bio da uništava neprijateljske satelite. Iako je avgusta 1983. godine tadašnji sovjetski lider Jurij Andropov objavio da SSSR prekida sav rad na proizvodnji svemirskog oružja, rad na ovom programu, pod nazivom “Skif”, nastavljen je u najvećoj tajnosti. U svojoj knjizi o sovjetskim raketnim snagama vojni istoričar Igor Drogovoz citira zvaničnu istoriju vodeće sovjetske korporacije za proizvodnju kosmičkih raketa “Energija”, prema kojoj su “dve svemirske vojne letelice razvijane u skladu sa istim principima. Bile su naoružane različitim oružanim sistemima – laserima i raketama. Prva letelica imala bi za zadatak da napada mete u niskoj orbiti, dok je druga bila dizajnirana da uništava mete u srednjoj i geostacionarnoj orbiti.” Jedna od ove dve letelice, nazvana “poljus”, lansirana je maja 1987. godine, ali je tokom lansiranja otkazao kontrolni sistem i ona se srušila u Pacifik. Posle ovog incidenta tadašnji sovjetski lider Mihail Gorbačov odlučio je da odustane od projekta “Skif”. S obzirom na ovo, jasno je da bi, ukoliko bi bila doneta odluka, Rusija u trku u naoružavanju svemira mogla lako da se upusti i sustigne svoje konkurente, barem sa tehničke strane, jer je pitanje finansija daleko maglovitije. Kina – glavna pretnja po američke interese Sjedinjene Države, kao što nam pokazuje primer s početka ovog teksta, nikako nemaju monopol na želju za militarizacijom svemira. Naprotiv, reklo bi se da upravo Kina trenutno prednjači na ovom polju. Vojna elita azijskog džina u usponu smatra da bi Peking na apsolutnu američku vojnu supremaciju u konvencionalnom i nuklearnom oružju trebalo da odgovori „asimetrično”, odnosno uništavanjem američkih satelita u eventualnom sukobu, jer je čitava američka vojna mašinerija teško zavisna od satelita. Peking rešenje za svoju ranjivost na zemlji vidi u ostvarivanju dominacije u svemiru i u tom smislu razvija antisatelitsko oružje koje bi ugrozilo američke satelite. Kinezi ne kriju mnogo svoju strategiju suprotstavljanja Amerikancima. Još 2000. godine kineska državna novinska agencija objavila je “hipotetički” članak u kojem se ocenjuje da “za zemlje koje nikada ne bi mogle pobediti u ratu protiv SAD upotrebom tenkova i aviona, napad na američke kosmičke sisteme predstavlja neodoljiv izbor”. I pre uzbune koju je izazvala vest o uspešnom testiranju kineske antisatelitske rakete, SAD su u više navrata skretale pažnju na to da ova zemlja eksperimentiše sa takvim oružjem. Vašington je, na primer, 16. oktobra prošle godine saopštio da je Kina koristila lasere velike energije kako bi ometala američke satelite. Naime, četiri dana pre saopštenja, uočeno je da tajni špijunski sateliti povremeno nisu radili iznad kineske teritorije. „U određenim trenucima pitali smo se zbog čega postoji iznenadan pad efikasnosti satelita dok su nadletali Kinu. Senzori na atolu Kvadžalin na jugu Pacifika registrovali su snopove fotona upućene ka satelitima”, izjavio je tada jedan američki vojni zvaničnik. Da stvar bude gora po američke vojne planere, Kinezi su sopstveni satelit u januaru ove godine oborili raketom sa pokretnog lansera, što znači da je takav napad praktično nemoguće preduprediti. Kina, takođe, razvija koncept proizvodnje mikrosatelita težine do stotinu kilograma, koji bi u slučaju rata ovoj zemlji sa jedne strane omogućili da brzo i sa pokretnih lansera zameni vojne satelite koje bi joj protivnik eventualno uništio, a, sa druge, da ih upotrebi kao platforme za napad na neprijateljske satelite. Bez svoje svemirske opreme američka vojska bila bi obogaljena. Primera radi, čak sedamdeset procenata bombi koje su izbačene na Irak tokom invazije 2003. godine bile su navođene satelitima, a potencijalni napad na Iran vodio bi se skoro u potpunosti preko satelitskog „daljinskog upravljača”. Stoga je sasvim jasno zašto Kina američku Ahilovu petu i svoju šansu za pobedu vidi baš u uništavanju njihovih satelita. Opasnost leži u strahu S obzirom na to da bi se ratovanje u svemiru, barem kako danas stoje stvari, svelo na uništavanje neprijateljskih satelita ili raketa u kojem ne bi učestvovali nikakvi „svemirski vojnici” od krvi i mesa koji bi ginuli i krvarili na ovom novom bojištu, postavlja se pitanje zbog čega bi militarizacija svemira i pravljenje ovakvog oružja predstavljalo opasnost po čovečanstvo. Odgovor je jednostavan i leži u strahu obeju strana da bi mogle biti oslepljene uništenjem svojih satelita pre nego što budu u mogućnosti da odgovore. S obzirom na to da su svemirski vojni sistemi vrlo ranjivi i u klasičnoj situaciji „upotrebi ih ili ćeš ih izgubiti”, njihov ponosni vlasnik nalazi se u poziciji da pokrene preventivni udar na prvi znak opasnosti. Kao što je jedan analitičar rekao, „osetljivi okidač koji je karakterisao nuklearno odvraćanje tokom hladnog rata bio bi podignut do nebesa”. S obzirom na to da bi vojni vrh svih zainteresovanih nacija napad na svoje satelite smatrao nesumnjivim ratnim činom, varnica koja bi dovela do toga da čitav svet zahvati plamen rata i, u najgorem slučaju, nuklearnog armagedona, mogla bi na ovaj način da nastane i bez nekog stvarnog razloga, nego pre iz pukog straha i paranoje. Orbite U odnosu na visinu, orbite se dele na nisku, srednju i geostacionarnu. Niska orbita nalazi se na visini od sto do hiljadu kilometara i u njoj se kreću vojni izviđački sateliti. Srednja orbita nalazi se između 1.000 i 35.800 kilometara visine i u njoj se kreću sateliti za navigaciju. Geostacionarna orbita je na visini od 35.800 kilometara i u njoj se nalaze komunikacioni sateliti, sateliti za rano upozorenje i sateliti za prikupljanje obaveštajnih podataka. Nekoliko vrsta potencijalnog svemirskog oružja: Usmereno energetsko oružje, kao što su laseri. Ovo oružje troši milione vati električne energije i velika sočiva kako bi napravilo laserski zrak koji bi uništio neprijateljske satelite ili rakete. U zavisnosti od talasne dužine poslate energije i atmosferskih prilika, laserski zrak mogao bi uništiti i metu na Zemljinoj površini. Oružje na bazi kinetičke energije. Ovakva oprema može se ispaliti direktno na metu u svemiru ili neki predmet koji se još uvek nalazi u Zemljinoj atmosferi. Oružje na bazi kinetičke energije postavljeno u svemir. Ovo oružje bilo bi upotrebljeno protiv meta na Zemlji, kao što su veliki brodovi, visoke zgrade i rezervoari goriva. S obzirom na skoro meteorsku brzinu, ovo oružje imalo bi veliku razornu moć i napad bi bio praktično nepredvidiv. Konvencionalno oružje postavljeno u svemir. Ovakvo naoružanje bilo bi u stanju da na mete na Zemlji izbaci čitav arsenal različitih ubojnih sredstava, od klasičnih bombi do nuklearnog oružja.