Arhiva

Uzrokovanje

Jovan Ćirilov | 20. septembar 2023 | 01:00
Uzrokovanje


Jedna od posledica poplave je što su učesnici u saniranju katastrofalnih šteta glagolskoj imenici uzrokovanje dali novo značenje.
U Matičinom Rečniku srpskoga jezika može se naći samo glagol uzrokovati za koji piše da znači biti uzrok čemu, vinovnik čega, izazvati što, dovesti, dovoditi do čega, sa primerom uzrokovati rat, uzrokovati bolest.

Kako rekoh, borci sa posledicama poplava pridali su ovih dana ili nedelja glagolu uzrokovati, kao i glagolskoj imenice yzrokovanje iz tog glagola izvedene, značenje ustanoviti uzrok. Ma koliko o tom imao nameru da zauzmem što jasnije stanovište, moram priznati da sam u dilemi.
Međutim, ako glagol uzrokovati sa tim novim značenjem bude potreban jednom znatnijem delu življa ili jednoj specijalizovanoj struci, i glagol uzrokovati i postverbal uzrokovanje steći će pravo na život.

Imenica uzrok u svojoj osnovi pripada porodici reči koje počivaju na glagolu reći, sa tipičnom indoevropskom izmenom samoglasnika u samom korenu reči, koji Skok naziva prijevojom, a koji se u internacionalnoj lingvistici zove apofonija. Toj porodici reči pripada i sama reč reč, jer je ona izrazit primer apofonične izmene vokala: izricati, izražaj, prorok, ročište, kao i onih reči u kojima je samoglasnik u korenu sačuvan: rečenica, rečnik, rečeničan, rečit, rečca...