Arhiva

Žestoke priče

Dragan Jovićević | 20. septembar 2023 | 01:00
Žestoke priče


Ako se minule godine pozicionirao kao najuticajniji festival evropskog filma u regionu, proslavivši pritom dve decenije postojanja, onda je ove godine Festival na Paliću svakako dobio i epitet najrentabilnije kulturne investicije u Srbiji, sudeći po sredstvima koja se u njega ulažu. Zamišljen posve originalno, da usred leta na Letnjoj pozornici kraj iz godine u godinu sve sređenijeg jezera i okoline, predstavi presek najznačajnijeg na planu evropskih kinematografija, njihovih sličnosti i razlika, paralela i sudara, Festival na Paliću, međutim, ali i nažalost, ostao je u budžetskom smislu na nivou niskobudžetnih festivala, ali je i kao takav dospeo u porodicu najprestižnijih filmskih festivala Evrope. Direktor Otvorenog univerziteta, izvršnog producenta Festivala, Blažo Perović ističe da je i pored sveg truda Ministarstva kulture, Pokrajinskog sekretarijata i Grada Subotice, koji su izdvojili najviše što su mogli, Festival na Paliću ostao skroman u poređenju sa drugim festivalima sličnih gabarita.

Ipak, kao i ranijih godina kada se susretao sa još većim problemima, ne samo zbog budžeta već i zbog infrastrukture pa i zbog selekcije filmova, palićki festival ove godine startovao je žestoko, projekcijom pobednika kanskog programa Izvestan pogled, filmom mađarskog režisera Kornela Mudruca Beli bog. Kako je Mađarska godinama u fokusu festivala, zbog nacionalne zajednice sa kojom deli teritorijalni prostor, filmovi koji su dolazili iz ove kinematografije, a koje je festival prikazivao minulih godina, tematski, stilski i estetski su potpuno različiti, i teško je naći zajednički imenitelj, kao što bi to bilo u slučaju nekih drugih evropskih kinematografija. Film Beli bog možda i najviše kontrastira svemu što smo iz Mađarske gledali ove godine. U pitanju je žestoka priča, rađena u formi trilera, u kojoj jedan odbačeni pas pokreće pobunu protiv surovih ljudi, pokrećući armiju jednako odbačenih pasa mešanaca, dok traže ljubav barem jednog ljudskog bića. Montiran u žestokom ritmu, obojen zlosutnim rasvetljenjem i fenomenalnom fotografijom, nošen temeljnom naracijom koja uključuje psa kao glavnog protagonistu bez ikakvih problema identifikacije sa njim kao glumcem, film Beli bog, iako posvećen čuvenom mađarskom reditelju Miklošu Janču koji je ovaj film poslednji pogledao pred smrt, deluje kao da ga je režirao vaskrsli Sem Pekinpo, koji je u mlađim godinama ponovo odlučio da snimi Divlju hordu, samo ovoga puta sa psima kao glavnim protagonistima. Remek-delo kao takvo.

S obzirom na to da smo na polovini festivala, neizvesno je još uvek koji će se film u dva takmičarska programa izdvojiti kao najbolji, ali prvu polovinu festivala svakako je obeležilo ostvarenje Stanice krsta Ditriha Brugemana, izvanredna psihiloška studija o religioznosti kroz koju jedna mlada osoba može da prođe. Uoči svog prvog pričešća, devojka iz radikalne katoličke porodice doživljava iskušenja koja joj nameće društvo i okruženje u kome živi, što je vodi ka katarzičnom kraju. Film je podeljen u 14 celina, od kojih je svaka snimljena u kadru. Inspirisan Hristovim stradanjem tokom svog hoda ka raspeću na krstu, Brugeman filmom sugeriše da je pasija moguća u svakom dobu i veku, i da su rane uvek otvorene, a samo ih pojedinac nosi i proživljava iznova, uslovljen društvom koje ga okružuje. Potresan i retko jedinstven i originalan film.
Ipak, kompletan utisak o festivalu imaćemo tek po završetku, kada se selekcija ove godine prvi put pod nadgledom Petra Mitrića, donedavnog selektora drugih programa sagleda u celini. Početak je više nego obećavajući.