Kontemplativne tišine

Finansijski i produkcijski najzahtevniji umetnički događaj svakako je izložba Marine Abramović u MSUB, umetnice čiji eksperimentalni pristup od početka prate oprečni polemički tonovi, negiranje, nerazumevanje, marginalizacija i odbacivanje. U tom smislu, beogradsku retrospektivu možemo razumeti kao odavno zasluženu revalorizaciju i potvrdu mesta i uloge Marine Abramović u istoriji srpske savremene umetnosti. Širok spektar političkih, socijalnih, psiholoških, kulturoloških i umetničkih relacija integrisan je kako u radovima umetnice nastalim u rasponu od gotovo pola veka, tako i u načinu organizovanja i reprezentaciji događaja, što samo svedoči o neophodnosti kompleksnijeg pristupa u njegovom tumačenju. Prostorno omeđena zdanjem Muzeja savremene umetnosti, koje je nedovoljno za opseg rada umetnice, izložba u hronološki postavljenoj naraciji nije razradila dublje međusobne veze među ciklusima iz različitih perioda, a njihova nagomilanost koju prati zvučna kakofonija, doprinosi da u pojedinim segmentima radovi ometaju jedni druge, umesto da se idejno nadograđuju. Drugo izdanje izložbe Srpske lepe umetnosti Branislava Dimitrijevića je inteligentan govor u izložbenoj formi o mestu i ulozi svih aktera savremene umetnosti u našoj sredini. Širok relacioni opseg ove postavke obuhvata referisanje na srpsko avangardno nasleđe i percepciju tog nasleđa, sugerisano citatom Vučićevićeve knjige, ali i o negativnom kontinuitetu i aktuelnim varijacijama zapostavljanja i ignorisanja savremene umetnosti u umetničkoj, istorijskoj, institucionalnoj, društvenoj i političkoj ravni. Raznorodni načini refleksije arhitekture i arhitektonskog nasleđa u umetničkim radovima tema su zanimljivog autorskog poduhvata Sonje Jankov i Vladimira Nikolića u Galeriji savremene umetnosti u Pančevu. Preplitanje dva različita medijska umetnička izraza iznedrilo je interaktivni dijalog o najrazličitijim društvenim pojavama, problemima i temama, koje se na ovim prostorima ciklično ponavljaju i razmatraju. Izložba pruža interesantnu perspektivu mogućeg sagledavanja društvenog nasleđa i njegove potencijale reinterpretacije. Nastavljajući istraživanje istorije fotografije u Srbiji, Milena Marjanović je u dve izložbe u galeriji Artget predstavila rad pionirki srpske fotografije. Pisanje i izlaganje istorije o fotografskim dostignućima prvih dama fotografije kod nas, zasnovano na najčešće razbacanim, neorganizovanim i često potpuno zaboravljenim i devastiranim fragmentima, dobija dodatnu dimenziju ako se ima u vidu da razotkriva i ulogu koju medij fotografije ima u procesu rodne emancipacije. Fotografija je jedan od medija koji Lana Vasiljević integriše u svojim skulpturalnim instalacijama predstavljenim na izložbi Nemi govor. Različiti istorijsko-umetnički slojevi utopljeni u intimna i filozofska promišljanja stvarnosti, nenametljivo, tiho i upečatljivo govore o transformacijama i konstantama ljudskog postojanja. Iako atmosfera izložbe odiše kontemplativnom tišinom, način na koji su iskustva jezgrovito sabrana u pojedinačnim radovima ostavlja utisak bogate umetničke naracije.