Anti- i neo-

Nikada nisam mogao ni pomisliti da ću jednog dana pisati u ovoj rubrici o fašizmu, makar kao o neofašizmu, povodom opredeljenja mojih mlađih sunarodnika.

Takođe nisam mogao zamisliti da će nas Subotica miriti sa honvedima. Na početku okupacije Bačke januara 1942. godine honvedi iz Mađarske, sa lokalnim žandarmima, učestvovali su u krvavoj raciji u Novom Sadu i okolnim mestima. Kasnije su po sili zakona Bačvani bili mobilisani, među njima i Srbi, jer je Hortijeva Mađarska Bačku smatrala, ne okupiranom teritorijom, već delom svoje države. Ali ni tad nisu bili formacija kojom se demokratski orijentisani Mađari danas mogu ponositi, iako nemam ništa protiv da se iznijansirano tretiraju u istoriji. Neka se te sede glave sastaju, ako baš misle da je pravo vreme, sad kad na sve strane buja šovinizam, uključujući i naš srpski. Neka se sastaju kao žrtve fašizma oni koji su dokazano bili žrtve, a ne pod ozloglašenim imenom honveda (u doslovnom prevodu domobrani). U krilu honveda bili su i najekstremniji šovinisti okrvavljenih ruku, poput esesovaca i ustaša, dok njilaši nisu osnovali svoje vojne formacije.

S druge strane, ne mogu da verujem da se mladi Srbi mogu svrstati pod pokret koji je jedno od najvećih zala u istoriji čovečanstva – fašizam, da svog vođu zovu firerom, koji je pobio tolike njihove, znači i moje sunarodnike. U ime nekog naopako shvaćenog patriotizma, fizički se obračunavaju sa slušaocima predavanja, pravdajući to neslaganjem sa profilom i stavovima jednog predavača na Filozofskom fakultetu.

Anti- i neo- pripadaju najčešćim grčkim prefiksima koje su ušli u upotrebu u mnoge jezike sveta.

Podsetimo se nekih koji počinju prefiksom anti- (za formiranje reči koje znače nešto što se suprotstavlja, ima suprotno značenje ili ima suprotno dejstvo): antifeminizam, antisemitizam, antinomija, antiteza, anticipacija, antibiotik, antigen, antimagnetik, anticiklon, antimaterija, antipapa, antiheroj, antipatija, antiseptik, antiklimaks, antidrama, antiroman, pa čak i Antarktik, kao suprotna strana sveta, pored mnogih drugih.

Prefiks neo-, koji potiče od grčkog prideva neos nov, služi za formiranje reči koji imaju veze sa pridevom nov, kao što je npr. neofit, koji označava novog pristalicu ili novog vernika, ili neolit (novo gvozdeno doba u praistoriji), ili inovaciju nekog umetničkog pravca, naučne teorije ili društvenog pokreta, kao što su neoklasicizam, neoliberalizam, neofašizam, neonacisti...