Realističke utopije

U Sjedinjenim Državama Danijel Singer (Daniel Singer) je dugo smatran privilegovanim levičarskim tumačem Evrope. Pre svega za dešifrovanje Francuske, zemlje koju je voleo i u kojoj je živeo, i Poljske, zemlje u kojoj je rođen. Wegovo delo “Kome pripada budućnost?”(1) napisano 1999, nije ništa izgubilo od svoje aktuelnosti. Prvi deo ove knjige sadrži jednu pronicljivu analizu, nadahnutu stavom Roze Luksemburg i istorijskim greškama levice. Singer se zatim okreće događajima koji su se desili posle 1989. u Rusiji, Poljskoj i Francuskoj. Najzad, autor se posvećuje “traganju za alternativom”.

Uvek oštar prema svojim prijateljima, Danijel Singer se nikada nije odrekao svog socijalističkog angažmana, niti nade u jednu realističku utopiju, koja nije zagarantovana i čije će ostvarenje zavisiti pre svega od jedne kolektivne političke akcije. Ali, treba hitno delovati: “Nije dovoljno da se sruše postojeće institucije.” Alternative postoje. A intelektualci mogu da se posvete njihovom ostvarenju, ne kao zastupnici jedne otkrivene istine, već kao čuvari istorijskog pamćenja.

Sa knjigom autora Boaventure de Susa Santosa (Boaventura de Sousa Santos) O Forum social mundial: manual de uso (2) Singerova analiza nastavlja se kao jedna “kritička utopija”. U knjizi koja predstavlja studiju o svetskom socijalnom forumu, kao posebnoj vrsti kritičke utopije, Santos se vraća na određene događaje koji su se desili posle smrti Danijela Singera, a koje on obrađuje u istom duhu. U ovoj knjizi on je dodao epistemološka razmatranja o borbi za ostvarenje i organizacionim problemima svetskog socijalnog foruma. Potvrđuje ideju o mogućnosti drugog sveta koji nije daleko, sveta koji intelektualci treba da tumače a ne da predskazuju.

Imanuel Valerštajn