Građevinska mafija i zakoni

U beogradskoj opštini Savski venac došlo je do svojevrsne simbioze biblijskog otkrovenja sa materijalističkom teorijom evolucije: najpre Bog stvori opštinare i podari im nešto od svoje svemoći, a ovi od građana počeše da prave majmune, pa ih neumorno prave i danas.

Do pravog biblijskog haosa u građevinarstvu i urbanizmu u Srbiji došlo je bespravnom izgradnjom 1,2 miliona evidentiranih objekata, no svakako ih ima i više. Do “divljanja građevinske mafije”, kako je tadašnji gradonačelnik Nebojša Čović označio beskrupuloznu navalu agresivnih novopečenih investitora, pre svega je došlo na teritoriji opštine Savski venac, ali ovaj duh – da se može brzo i lako graditi i brzo zaraditi, ne poštujući mnogo zakonske propise – zahvatio je celu Srbiju. Zato bi se s razlogom moglo sada postaviti pitanje.

Ipak, moralo se praviti reda i za ovakav poduhvat valjalo je naći pogodnu ličnost. Nađena je u liku Aleksandre Damjanović- Petrović, pre toga 14 godina na odgovornim dužnostima u opštini, ženi energičnoj i samosvesnoj, koja bi na primedbe u štampi na njen rad uzvraćala: da zna šta radi i da sve radi po zakonu. Istaknuti arhitekti i urbanisti govorili su, da su za tih 14 godina najprestižniji delovi Beograda, koji se nalaze upravo na teritoriji opštine Savski venac, urbanistički i arhitektonski u potpunosti uništeni. A što se tiče zakona, pisalo se da se ne poštuju ni presude Vrhovnog suda i da njeni organi na osnovu nekog nevažećeg papira pokojnog Veselina Boškovića od pre deset godina uvode “investitore” u zgrade gde stanuju stari i nemoćni i to obijajući bravu i razvaljujući kapiju.

No, Aleksandra Damjanović-Petrović našla je put – postupak “pojednostavljene legalizacije”. Time zapravo nije otkrila ništa novo. Novinarka Slobodanka Ast evidentirala je samo na području Dedinja, Senjaka i Topčiderskog brda oko dvesta, prevashodno luksuznih objekata sagrađenih bez dozvole a potom legalizovanih.

Zakon o legalizaciji koji je promovisala i kompetentno tumačila Aleksandra Damjanović-Petrović zapravo je samo velika rupa, kroz koju sve prolazi i sve se legalizuje. Jedino ako, objašnjava u opštini Biljana Petrović-Baćanski, neko nije baš nasred budućeg autoputa bez dozvole sagradio dom, ali i u tom slučaju će se projektovana trasa malo pomeriti. Legalizacija je javnosti predstavljena kao pomoć onima koji su iz nužde podigli krov nad glavom bez dozvole. Najveću korist iz svega izvlače oni koji su bespravno gradili u jurnjavi za što većom zaradom. Da neko od njih ne bi slučajno propustio ovu šansu, Lidija Arsenijević ih poziva u opštinu: dođite hitno da se legalizujete, platićete i manje dažbine nego da ste išli redovnim putem. Još jednom se pokazuje da je lud ko se u ovoj zemlji drži zakona.

Ovako otpadaju i sve krivične prijave i tužbe protiv investitora i izvršnih organa zbog pomaganja u nezakonitoj gradnji, pa i one protiv Aleksandre Damjanović-Petrović. Kakve su moralne implikacije pokazuje slučaj Vidosave Ošmijanski, građevinskog inspektora u opštini Savski venac koja je trebalo da sprečava ilegalnu gradnju. Ona je i sama podnela zahtev za legalizaciju svoje vile koju je podigla na teritoriji ove opštine.

Može li se iz ovakvog totalnog nepoštovanja zakona, makar se na ovaj način i uspostavio nov red, na kraju graditi toliko potrebna svest o potrebi poštovanja zakona? Šta su posledice poruke: radite slobodno protiv zakona, a kad se nezakonitosti nagomilaju, one će biti legalizovane?

Prof. univerziteta dr Zoran Konstantinović,

Beograd