CRKVA I POLITIKA U HRVATSKOJ: Pastiri podeljenog stada

Kad je saborski zastupnik hrvatske pravaške desnice Pero Kovačević zahtevao da časne sestre u Zagrebu dobiju pravo na besplatan javni prevoz, čak je i najapolitičnijim građanima ovde sinulo da će Crkva ponovo igrati važnu ulogu u predizbornoj godini. Vreme u kome je Isus putovao na magarcu, a apostoli peške, odavno je zaboravljeno. Bolji poznavaoci crkvenog računovodstva ovakvu versku pastoralu cinično osvežavaju primedbom da u Hrvatskoj danas više nema seoskog župnika bez automobila od barem trideset hiljada evra. A tu je i čuveno “misno vino” koje se konzumira po službenoj dužnosti pa su lokalni župnici u Hrvatskoj odavno među najglasnijim protivnicima propisa o “nula promila” alkohola u krvi za volanom. Besplatan gradski prevoz za domaću svešteničku kastu zato nije tako trivijalna tema kao što se čini. Upravo suprotno, čini savršenu dimnu zavesu za važnije stvari koje katolički vrh na Kaptolu treba da reši sam sa sobom. Nervozu pojačava činjenica da je Socijaldemokratska partija Hrvatske posle smrti Ivice Račana i izbora novog predsednika Zorana Milanovića u naglom usponu, a desnica Katoličke crkve u Hrvatskoj i dalje barata ideološkim stereotipima među kojima je mogući “povratak crvenih” nešto najstrašnije što bi moglo da je zadesi ove i narednih godina. Agresivno nastupanje katoličkog klera u Hrvatskoj koji se naglašeno predstavlja kao “moralni uzor opšte prakse” za svakog ko je kršten u katoličkoj crkvi, nedavno je doseglo upravo groteskne dimenzije. Crkva odlučuje o načinu na koji prosečna katolička porodica u Hrvatskoj provodi svoje slobodno vreme, saziva direktore osnovnih škola na raport kod zagrebačkog nadbiskupa dr Josipa Bozanića, ucenjuje čelne ljude državne televizije i poziva vernike da otkažu pretplatu. Buni se protiv Interneta i mobilnih telefona, jer globalnim komunikacijama, navodno, upravlja sam Antihrist, oličenje “zle materije” i “potrošačkog mentaliteta” kome su Hrvati podlegli u bezglavom srljanju u Evropu. Žurnalističko-programatske ispade u katoličkom “Glasu koncila” pojačavaju ispadi s verskih govornica koji su sredinom maja zabeleženi u Blajburgu, na godišnjici pogibije ostataka ustaške vojske 1945. godine. Blajburg je postao mesto gde se pričalo o pomirenju svih Hrvata, o nekažnjenim zločinima i strahotama bivše Jugoslavije, o srpskim i partizanskim zlodelima. Ali je samo ove godine “moralna vertikala” hrvatskih katolika, nadbiskup zagrebački Josip Bozanić procenio da je pravi trenutak da sa govornice u Blajburgu, u odori kardinala i “duhovnog pastira” 95 odsto stanovnika Hrvatske koji se izjašnjavaju kao rimokatolici, prozove pravni sistem zemlje koji nije pohvatao, osudio i zatvorio vinovnike blajburških egzekucija. “Grozna je pomisao da su tolike godine zajedno s nama živjeli i žive ubojice, da su protkali sve pore svakodnevice te možda ni njihovi najbliži ne znaju istinu o njima i da su se prikazivali u najljepšem svjetlu boraca za slobodu”, mirno je izgovorio nadbiskup zagrebačkog Kaptola i time obnovio sezonu “tjeralica” koja je ovde zvezdane trenutke dosegla devedesetih godina. Naravno, pastir crkve u Hrvata je ove svoje reči opisao kao “govor ljubavi”. Kad se zdrav razum pobunio protiv prokazivačkih klerikalnih mantri političko-policijskog sadržaja, pronela se vest da je “mirni čovjek s Kaptola” to učinio namerno. Navodno, namerava da otputuje u Jasenovac i smisli prigodnu liturgiju kojom bi se Katolička crkva konačno odredila prema zločinima koji su na temelju rasnih zakona Pavelićeve države tamo činjeni nad Romima, Srbima i Hrvatima, protivnicima ustaškog režima. Drugim rečima, ispadi u Blajburgu učinjeni su zato da bi se pacifikovali “ispadi” u Jasenovcu, ako do posete dođe. Najviše rangirani sveštenik Katoličke crkve koji je posetio bivši koncentracioni logor Jasenovac bio je požeški biskup Antun Škvorčević, ali njegov dolazak ničim nije obavezivao kaptolski kler pa se Škvorčevićev odlazak na nekadašnje masovno gubilište uvek mogao objasniti i kao njegova “privatna stvar”. Veoma je interesantno s koliko se pažnje Crkva priprema za odlazak svog pastira u nekadašnji ustaški logor. Delom zbog predizborne godine, a delom i zbog straha da će izgubiti impozantan broj verničkog stada koje je ubeđeno da je jasenovački logor bio “partizanska bajka”, a da je i postojao, Katolička crkva i njen nadbiskup u doba Pavelićeve države Alojzije Stepinac činili su sve da u zgodnim prilikama prišapnu poglavniku kako nije baš oportuno ubijati tolike ljude. S obzirom na to da je nadbiskup Josip Bozanić, rodom iz mesta Vrbnik na ostrvu Krk u severnom Jadranu, pretrpeo goleme metamorfoze, trenutno je pod lupom i krvna slika njegove porodice. Kad je pre deset godina preuzeo dužnost zagrebačkog nadbiskupa, nazivali su ga “crvenim popom” zbog kritike nezakonito stečenog bogatstva vladajuće Hrvatske demokratske zajednice. Kasnije je njegova “moralna vertikala” doživela upravo “kopernikanski obrt” koji je u Blajburgu kulminirao svojevrsnim pozivom na linč “ubojica među nama”. Ne treba sumnjati da prvi među hrvatskim katolicima (ne nužno i prvi među jednakima) u sebi nosi goleme moralne dileme. Zato su u njegov rodni Vrbnik poslani novinari da bi se raspitali ko su zapravo ti Bozanići – partizani, domobrani, ustaše, antifašisti, bivši Musolinijevi simpatizeri? Izveden je očekivano spasonosan zaključak – otac kardinala Josipa Bozanića nije bio partizan, ali ni fašista, a kao udovca koji se kasnije ponovo oženio, zaobišla ga je i mobilizacija italijanske fašističke vojske. Mesto Vrdnik na ostrvu Krk Katoličkoj crkvi je dalo više od pet stotina sveštenika, a porodica Bozanić dvojicu. Kruna svih bizarnosti koje su obelodanjene u jeku velikih priprema zagrebačkog Kaptola i nadbiskupa Josipa Bozanića za posetu Jasenovcu svakako je priča koju odnedavno pričaju meštani Vrdnika. Nije kod njih, kažu, bilo samo sveštenika i antifašista, nego i četnika. Predvodio ih je katolički sveštenik (čije ime ne žele da otkriju) lojalan dinastiji Karađorđevića i staroj Jugoslaviji. Glavni dokaz njegovog četništva su sećanja očevidaca koji tvrde da se šetao s beogradskom “Politikom” pod rukom! Bilo je to četrdesetih godina prošlog veka. Kardinal Josip Bozanić danas u ime Boga traži pravdu za žrtve blajburškog polja iz istog vremena, dok njegovi savetnici smišljaju kako da ode u Jasenovac, a da ta poseta ničim na naruši ugled zvaničnog Kaptola...