Arhiva

Beleške intimne stvarnosti

Snežana Stamenković | 20. septembar 2023 | 01:00
Beleške intimne stvarnosti
Uvid u umetničku zaostavštinu LJubice Cuce Sokić, koju poseduje porodica Gatalović, izazvala je svojevremeno pravu senzaciju u likovnom svetu, jer je neočekivano otkrila nepoznate strane autorke. Najveće iznenađenje priredili su aktovi u crtežima i pastelima, koji su ukazali na specifičan odnos koji je LJubica Cuca Sokić imala prema onome šta je privatno a šta javno, jer se do tada nije znalo da ih je radila. Taj njen intimni svet predočen je publici najpre kroz izložbu pastela održanu u Galeriji SANU, da bi povodom stogodišnjice njenog rođenja, 9. decembra, u Galeriji Haos bila priređena izložba crteža iz njene zaostavštine. Od 437 crteža, koliko je pronađeno kod njenih naslednika, izložena je polovina. NJeno klasično građansko vaspitanje uticalo je na to da ovaj segment stvaralaštva ostane tihi deo njene umetničke ličnosti. Ne bez razloga. Sa jedne strane, ti aktovi bili su tajni portreti članova njene porodice, prijateljica, ličnosti iz beogradskog života prema kojima je umetnica imala posebno poštovanje. Sa druge, oni su činili deo njenog razvojnog puta, stepenica ka umetničkom rezultatu do kojeg je želela da dođe. Kako ističe istoričarka umetnosti Irina Subotić, „i to je neka vrsta vaspitanja, da ne iznosimo svoje dileme, da se ne suočavamo sa javnošću na nesiguran način, nego da iznesemo samo ono što zaista smatramo da je uspeh u onome što smo želeli da postignemo.“ NJeno zanimanje za akt probuđeno je, verovatno, u njenom formativnom periodu, tridesetih godina 20. veka u dijalozima sa njenom profesorkom Zorom Petrović. U isto vreme definiše i ostale tematske okvire koji su prisutni u njenom radu kao što su pejzaži, mrtva priroda, ljudska figura u pokretu ili češće kao portret, ilustracija koju razrađuje u rasponu od figuralnog do apstraktnog. Taj period života određuje i neka druga iznenađujuća interesovanja Cuce Sokić, kao što je ljubav prema sportu, na koji je možda uticao još jedan njen profesor, Ivan Radović. On je u vreme studiranja Cuce Sokić već bio proslavljena teniska zvezda, koja kao prvak Jugoslavije u Beogradu tridesetih godina igra revijalan meč sa svetski poznatim pobednikom Rolan Garosa i Vimbldona, Anri Košeom. Možda je upravo njegova zasluga to što je umetnica do kraja života bila pasionirani pratilac španske, italijanske i britanske fudbalske lige. Naše prvenstvo nije pratila, nije joj bilo zanimljivo. Među izloženim radovima su i njeni najraniji, kao na primer autoportret koji je radila sa nepunih petnaest godina, zahvaljujući kojima je i upisana na beogradskoj Umetničkoj školi 1930. kod Bete Vukanović i LJube Ivanovića. Tu su i pejzaži, predeli okoline Beograda, Pariza, Perasta, Karlovaca – gradova koje je volela i koje je ponekad radila u boji, svedenoj, ali valerski bogatoj. Poklanjala ih je bližnjima kao novogodišnje čestitke. Ne treba izostaviti ni nekoliko izuzetnih studija pokreta, ženskih tela izvijenih u plesnom pokretu ili predstavljenih u nonšalantnim, svakodnevnim pozama. Jednostavno i efektno. Najzad, mrtve prirode, koje čine veliki deo njenog opusa, u segmentu predstavljenom u Galeriji Haos otkrivaju načine na koje je realan oblik, kao na primer šahovska tabla na stolu, bivao pretočen u neodređene geometrijske apstraktne oblike po kojima je Cuca Sokić bila prepoznatljiva. Na kraju, još jedna tajna Cuce Sokić: potpisivala je samo one radove kojima je bila zadovoljna!