Overdozirani

Novi Rejks Muzej-film holandske rediteljke Uke Hogendejk, najsuperiorniji je film festivala 7 veličanstvenih. Kao i prethodna festivalska izdanja, i ovo je pokazalo ekspanziju evropskog dugometražnog dokumentarca. NJegovu političku, socijalnu i moralnu angažovanost, ali, iz čisto filmskog ugla, potvrdile su hibridne aspiracije dokumentarističkih prosedea, koje u dužem nizu godina stoje jednom nogom u igranom filmu. Nema do sada prikazanog filma koji nije i ilustrativan primer navedenog.

U tom smislu je Novi Rejks Muzej-film otišao najdalje. Prateći desetogodišnje probleme vezane za rekonstrukciju istoimenog muzeja, Uke Hogendejk je napravila nezaboravnu režijsku bravuru. NJen dva časa i deset minuta dug film nema nijednog pada u ritmu, obiluje humorom, do te mere individualizuje svoje aktere koji od kompetentnih profesionalaca postaju likovi oblikovani po načelima igranog filma. Igrani film fingira i čitava organizaciona struktura filma, pre svega izvanredno dramaturško umeće, majstorstvo kompozicije koja dovodi u savršeni sklad problemsku dimenziju samog zastoja u rekonstrukciji, muzejsko blago čijoj funkcionalnosti nema prigovora te, prividno u drugom planu, traumatizovanost jednog organizovanog društva čijoj pluralnosti doprinose marginalci i marginalne grupe. Novi Rejks Muzej-film je mnogo spretniji u negovanju svojevrsnog narativa no film slavnog Aleksa de la Iglesije Mesi, posvećen argentinskoj fudbalskoj legendi.

Režijski overdozirani dokumentarac koji je faktički igrani film i koji mnogo više govori o De la Iglesiji no Mesiju, kojem je posvećen. Tamo gde je Hogendejkova diskretna, Iglesija je nepotrebno agresivan, tamo gde Rejks Muzej insistira na spontanosti, Mesi je lažan, napadan, nepotrebno egzibicionističan, a njegova videospotovska montaža vodi do jedne vrste histerije kojoj je demonstracija rediteljskog egzibicionizma jedini pravi cilj. Nije zgoreg setiti se ovom prilikom da na temu fudbalskih asova upravo Srbija ima dva sjajna fudbalska dokumentarca: Kusturičinog Maradonu i film Gringo Darka Bajića, koji su na planu forme dela ne manje impresivnog moderniteta, ali se daleko bolje nose sa naslagama i porivima vlastitog narcizma u odnosu na propratnu mitologiju fudbalera kojoj su posvećeni.

Virunga, britanski film Orlanda fon Ajzindla ambiciozan je pokušaj interferiranja značaja istoimenog Nacionalnog parka u Kongu sa političkom i ratnom dramom koja razara tu zemlju. Nesumnjiv moralni, politički, ekološki angažman filma, donekle remeti izvesna nekoherentnost u smislu da pojedini delovi filma ne koegzistiraju uvek sa drugim celinama, te da film povremeno gubi na suštinskom fokusu. Odnosno, pitanje koja je prava apostrofa ovog filma, ostaje suštinsko. Da li je priča o spasavanju gorila kolateralna u odnosu na razaranje Konga ili je pak raskrinkavanje profitabilizma kao svojevrsnog planetarnog kancera dominantni narativ. Kako god, Virunga je film nominovan za Oskara i poznajući afinitete oskarovskih žirija, ne bi čudilo da ga ovaj film i dobije.