Svet

Igre oko Domovinskog pokreta: Kakve su opcije za formiranje vlasti u Hrvatskoj

Beta | 22. april 2024 | 12:39
Igre oko Domovinskog pokreta: Kakve su opcije za formiranje vlasti u Hrvatskoj
TANJUG / FOTO HINA / DENIS CERIĆ (STF)

Pet dana od parlamentarnih izbora u Hrvatskoj osim spekulacija, nema nagoveštaja ko bi mogao da formira novu parlamentarnu većinu i vladu. Kao moguće opcije pominje se mogucnost da bi većinu mogao da formira HDZ sa Domovinskim pokretom i manjinama, ali bez Samostalne demokratske srpske stranke (SDSS) Milorada Pupovca, zatim HDZ i Domovinski pokret sa svih osam poslanika manjinskih stranaka, što bi značilo odstupanje Domovinskog pokreta od svojih principa, kao i HDZ sa poslanicima manjina, pet liberala i delom Domovinskog pokreta.

Mogućnost formiranja nove parlamentarne većine daje se i dalje strankama okupljenimm oko SDP, odnosno koaliciji Reke pravde sa Možemo!, Mostom, pet liberala i osam manjinskih poslanika, zatim, koalicija Reke pravde sa Domovinskim pokretom, Mostom, pet liberala i manjinskim poslanicima, a ne isključuje se ni mogućnost formiranja manjinske vlade HDZ-a, kao ni manjinske vlade koalicije Reke pravde.

Više informacija o mogućnosti formiranja nove parlamentarne većine očekuje se nakon današnjeg sastanka rukovodstva HDZ-a i Domovinskog pokreta, koje, prema pisanju zagrebačkog Jutarnjeg lista, kontrolišu 74 mesta u Saboru, bez Mislava Kolakušića kojeg, kako napominju, više ne računaju kao deo Domovinskog pokreta.

Domovinski pokret je, posle izbora, izbio na treće mesto kao najjača politička opcija u Hrvatskoj, a predvodi je gradonačelnik Vukovara i bivši HDZ-ovac Ivan Penava.

Penava i još 10 odbornika napustili su HDZ krajem maja 2020, godine i priključili se tada novoosnovanom Domovinskom pokretu, estradnog pevača Miroslava Škora.

Kao razloge za napuštanje HDZ-a Penava je tada naveo neprocesuiranje ratnih zločina nad vukovarskim Hrvatima 1991. godine, ekonomsko zanemarivanje Vukovara i dogovor HDZ-a i stranke srpske manjine SDS S, da će popisivači na popisu stanovništva 2021. godine, u područjima gde ima mnogo manjinaca, biti takođe manjinci.

Penava je takođe tada rekao da će se na narednim izborima priključiti Domovinskom pokretu, ali pod uslovom da nakon izbora ne budu u koaliciji sa HDZ-om.

Na popisu stanovništva 2011. godine, udeo Srba u stanovništvu Vukovara povećao sa u odnosu na prethodni popis i iznosio je više od 33 posto, pa su bili ispunjeni zakonski uslovi za ravnopravnu službenu upotrebu jezika i pisma srpske manjine.

Vlada levog centra, na čijem čelu je tada bio aktuelni predsednik Hrvatske Zoran Milanović, 2013. i 2014. godine započela je postavljanje ploča na državnim institucijama u Vukovaru i na srpskom jeziku i ćirilici, što je izazvalo proteste hrvatskih branitelja predvođenih Penavom, koji su te ploče neposredno nakon njihovog postavljanja razbijali.

Gradsko veće Vukovara, koje je tada bilo predvođeno  HDZ-ovom većinom, na predlog Penave, koji je i tada bio gradonačelnik, 2015. godine je izglasalo da ploče i nazivi na javnim ustanovama i ulicama i trgovima budu samo na latinici i hrvatskom, bez srpskog jezika i ćirilice.

Iako je Ustavni sud Hrvatske tu odluku osporio, postavljanje dvojezičnih ploča nije nastavljeno do danas.

Kao gradonačelnik Vukovara, a kasnije i kao lider Domovinskog pokreta Penava je jačao svoj uticaj na mržnji prema Srbima i svemu srpskom, što se posebno videlo na prošlogodišnjem obeležavanju Dana sećanja na žrtvu Vukovara, koje je proteklo po njegovom scenariju, u znaku Hrvatskih odbrambenih snaga (HOS), čiji simboli su ustaški - šahovnica sa prvim belim poljem i poklič „za dom spremni”.

Obeležavanje je proteklo i u znaku izostanka na svaki način predstavnika srpske zajednice u Hrvatskoj, zbog pretnji upućenih SDS S i njenom lideru Miloradu Pupovcu, kojima je bilo zabranjeno da dođu u Vukovar i u skladu sa tradicijom bace vence u Dunav u znak sećanja na sve vukovarske žrtve. Njima je zaprećeno iz Domovinskog pokreta, a dan uoči obeležavanja zajedno sa pripadnicima HOS-a članovi tog pokreta su organizovali preventivno „živi štit” za slučaj da se predstavnici SDS S, ipak, pojave. Među učesnicima "život štita" je bilo i presuđenih ratnih zločinaca.

Na sam dan obeležavanja Dana Vukovara Kolonu sećanja, u kojoj su bili i predsednik i premijer Hrvatske, Zoran Milanović i Andrej Plenković, po zamisli Penave, predvodili su HOS-ovci, koji su nosili ustaške zastave, uzvikujući ustaški poklič "za dom spremni" i marširajući sa jednom podignutom rukom.

Penava je uoči obeležavanja Dana sećanja poručio da u Koloni ima mesta za svakoga ko želi da se „pokloni žrtvama velikosrpske agresije na Hrvatsku”, uz konstataciju da je „dobro što je SDS S poslušao: i „zaobišao Vukovar”.

Poručio je i da u Vukovar ne dolazi niko kome smeta ustaško slovo „U”, HOS ili ustaški poklič „za dom spremni”. Rekao je da to važi za predstavnike državnog vrha, lidere političkih stranaka i diplomate.